Instytucja zasiedzenia to jeden ze sposobów nabycia własności zarówno nieruchomości jak i rzeczy ruchomych. Zasiedzenie należy do instytucji tzw. „dawności”. Jest to sposób nabycia własności na skutek upływu czasu. W wyniku zasiedzenia posiadacz nieuprawniony nabywa prawo przez to, że faktycznie je wykonuje w ciągu oznaczonego w przepisach czasu. Instytucja zasiedzenia niweluje zatem rozbieżność między wieloletnim stanem posiadania a formalnym stanem własności. Wprawdzie instytucja ta skierowana jest przeciw interesom właściciela rzeczy lecz jednocześnie reguluje stan prawny i jest rezultatem wieloletniego zaniedbywania władztwa nad rzeczą przez właściciela.
Poprzez zasiedzenie można nabyć nie tylko prawo własności do rzeczy.
Zgodnie z art. 292 kodeksu cywilnego służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie. Dopuszcza się też nabycie prawa użytkowania wieczystego przez zasiedzenie, lecz podkreśla się, że może je nabyć osoba będąca posiadaczem nieruchomości w ramach użytkowania wieczystego, które zostało ustanowione w odpowiednim trybie na rzecz oznaczonej osoby. W przypadku nabycia przez zasiedzenie nieruchomości budynkowych mamy do czynienia z pewnymi zastrzeżeniami. Zasiedzenie własności budynku jest możliwe tylko razem z zasiedzeniem prawa użytkowania wieczystego gruntu, ponieważ zgodnie z art. 235 § 2 Kodeksu cywilnego odrębna własność budynku przysługująca wieczystemu użytkownikowi jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym. Jednak w myśl art. 272 Kodeksu cywilnego oraz 279 Kodeksu cywilnego nie można nabyć przez zasiedzenie własności nieruchomości budynkowych, jeśli odrębna własność budynku przysługuje rolniczej spółdzielni produkcyjnej, a to dlatego, że odrębna własność budynków przysługuje tylko oznaczonej i ograniczonej kategorii podmiotów (rolniczej spółdzielni produkcyjnej). Ponadto jest prawem związanym z użytkowaniem gruntu, a użytkowanie jak wiadomo jest prawem niezbywalnym Można nabyć przez zasiedzenie odrębną własność lokalu, którą ustanowiono wcześniej. Przez nabycie nieruchomości lokalowej przez zasiedzenie nabywa się równocześnie udział we współwłasności lub współużytkowaniu wieczystym gruntu. W drodze zasiedzenia nie można natomiast nabyć części lokalu, ponieważ przedmiotem odrębnej własności zarówno przed, jak i po zasiedzeniu musi być w całości lokal samodzielny.
Do zasiedzenia niezbędne jest: 1) posiadanie samoistne, 2) upływ czasu, 3) ciągłość posiadania.
Posiadaczem samoistnym jest ten, kto rzeczą włada jak właściciel. Oznacza, to że posiadanie zależne w ramach np. dzierżawy, najmu, użyczenia nie prowadzi do zasiedzenia rzeczy.
Upływ czasu do zasiedzenia rzeczy został uregulowany przepisami prawa i zbiegiem lat był on zmieniany. Obecnie ustawodawca przyjął, iż do zasiedzenia w dobrej wierze niezbędne jest 20 lat ciągłości posiadania w dobrej wierze oraz 30 lat ciągłości posiadania w złej wierze. Wyżej wskazane okresy czasu dotyczą zasiedzenia nieruchomości. Jeśli zaś chodzi o zasiedzenie rzeczy ruchomych to okres niezbędny do zasiedzenia to 3 lata. Zasiedzenie rzeczy ruchomych może nastąpić tylko w dobrej wierze.
Dobra wiara – bona fides - jest to jedna z ważniejszych klauzul generalnych. Polega na świadomości osoby, że przysługuje jej jakieś prawo. Ta świadomość musi być słusznie usprawiedliwiona. Natomiast zgodnie z doktryną w złej wierze jest ta osoba, która powołując się na prawo lub stosunek prawny wie lub powinna wiedzieć, że one nie istnieją, a ewentualne mylne wyobrażenie tej osoby o ich istnieniu nie jest, jak w przypadku dobrej wiary, usprawiedliwione.
Z chwilą upływu terminu zasiedzenia nabywa się własność posiadanej rzeczy z mocy prawa. Natomiast bieg zasiedzenia zasadniczo rozpoczyna się od dnia objęcia rzeczy w posiadanie przez posiadacza samoistnego, który nie jest jej właścicielem. Stan posiadania samoistnego, który trwa nieprzerwanie prowadzi do nabycia własności rzeczy na skutek zasiedzenia z chwilą upływu terminu końcowego, czyli z upływem dnia, który swoją datą odpowiada początkowej dacie rozpoczęcia biegu zasiedzenia (art. 112 Kodeksu cywilnego).
W czasie trwania biegu zasiedzenia mogą zaistnieć różne zdarzenia, spowodowane chociażby aktywnością właściciela rzeczy. Może nastąpić zawieszenie terminu zasiedzenia, przerwanie biegu zasiedzenia. Istotna jest również regulacja art. 173 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie jest małoletni, to zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletniości przez właściciela.
Nabycie własności przeczy przez posiadacza samoistnego jest połączone z utratą prawa własności przez dotychczasowego właściciela. Następuje ono z mocy prawa, bez związku z prawem, które dotychczas przysługiwało innej osobie. Wraz z nabyciem własności rzeczy nie wygasają dotychczasowe jej obciążenia np. hipoteka. Aby stwierdzić zasiedzenie należy przeprowadzić postępowanie sądowe w trybie nieprocesowym o stwierdzenie zasiedzenia.
Zadanie jest finansowane z Budżetu Państwa w ramach dotacji celowej przekazanej Powiatowi Mławskiemu.