W świetle obowiązującego prawa, przeniesienie prawa własności do nieruchomości na osobę bliską, może nastąpić w formie umowy darowizny bądź w formie umowy o dożywocie. Różnice pomiędzy umową darowizny a umową dożywocia wynikają wprost z definicji obu czynności prawnych. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Innymi słowy darowizna to sposób na rozdysponowanie majątku przez darczyńcę jeszcze za jego życia.
Bardzo często obdarowany przyjmując darowiznę nieruchomości może w celu zabezpieczenia darczyńcy ustanowić na rzecz darczyńcy służebność osobistą mieszkania. Prawo służebności osobistej mieszkania polega na tym, że darczyńca może korzystać w oznaczonej części z mieszkania bez konieczności uiszczania czynszu. Prawo służebności osobistej mieszkania pozwala również darczyńcy na swobodne korzystanie z kuchni, łazienki a także innych pomieszczeń przynależnych do mieszkania, które darował.
Prawo służebności mieszkania w odróżnieniu od prawa dożywocia nie zobowiązuje obdarowanego do obowiązku utrzymania służebnika, zapewnienia mu wyżywienia, opieki lekarskiej w razie choroby a w razie śmierci – godnego pochówku.
Umowa dożywocia polega na tym, że nabywca nieruchomości w zamian za przeniesienie prawa własności nieruchomości zobowiązuje się do zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania. W ramach utrzymania, nabywca nieruchomości w braku odmiennej umowy powinien przyjąć zbywcę (dożywotnika) jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie, a w przypadku śmierci dożywotnika sprawić mu pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Zawarcie umowy dożywocia zwalnia nabywcę nieruchomości od płacenia zachowku, natomiast w przypadku zawarcia umowy darowizny, uprawniony z tytułu spadku zawsze będzie mógł żądać od osoby, która otrzymała od spadkobiercy darowiznę, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku.