Co do zasady obowiązek alimentacyjny wobec dzieci istnieje bez niezbędności wydawania w sprawie wyroku. Jeżeli kwestia ta nie jest uregulowana, to nie ma potrzeby sądowego stwierdzania jego wygaśnięcia. Jeśli jednak w sprawie został wydany wyrok albo została zawarta ugoda, na podstawie której zasądzono alimenty, to stwierdzenie jego wygaśnięcia również musi być dokonane przez sąd.
W tym celu należy złożyć pozew do sądu. Będzie to zawsze sąd I instancji – sąd rejonowy wydział rodzinny i nieletnich. W uzasadnieniu należy opisać okoliczności świadczące o tym, że osoba uprawniona do alimentów jest już samodzielna i może się utrzymać we własnym zakresie.
Podstawą żądania ustalenia uchylenia obowiązku alimentacyjnego jest art. 138 k.r.o., zgodnie z treścią, którego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może doprowadzić zarówno do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia alimentów lub obniżenia alimentów. Przykładem zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. jest uchylenie obowiązku alimentacyjnego, które może mieć miejsce, gdy uprawniony uzyska zdolność do samodzielnego utrzymania się albo zobowiązany do alimentacji utraci wskutek zdarzeń losowych całkowicie możliwość osiągania jakichkolwiek dochodów albo uprawiony do alimentów przestanie być w niedostatku.
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka, przewidziany w art. 133 § 1 k.r.o. wygasa z chwilą osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego stopnia fizycznego i umysłowego rozwoju, potrzebnego do usamodzielnienia się i do uzyskania środków utrzymania z własnej pracy i z własnych zarobków. Tym samym nie wygasa on z osiągnięciem przez dziecko jakiegoś określonego wieku, a w szczególności przez uzyskanie przez nie pełnoletności. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej. Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności - przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia albo wieku, w którym winien go osiągnąć. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawianie go środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności, pozostawałoby zatem w sprzeczności ze wspomnianym wyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim.