Śmierć bliskiej osoby jest często ogromną tragedią dla rodziny. Wiąże się jednak ona również z szeregiem czynności, w tym urzędowych, które powinna podjąć rodzina zmarłego. Jedną z kwestii, która jest niezwykle istotna jest kwestia przyjęcia lub odrzucenia spadku. Często bowiem po śmierci osoby bliskiej rodzina dowiaduje się, iż osoba taka nie pozostawiła po sobie żadnego majątku natomiast jeszcze za życia zaciągnęła wiele zobowiązań. Innymi słowy posiadała liczne długi. Aby ochronić się przed odziedziczeniem zadłużenia oczywistym jest, iż spadek należy odrzucić. W jaki sposób jednak tego dokonać? Co jeśli spadkobiercami są osoby małoletnie?
Oświadczenie
Oświadczenie o odrzuceniu spadku po zmarłym należy złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o powołaniu do dziedziczenia. Zazwyczaj jest to data dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy, dowiedzenia się o istnieniu testamentu lub dowiedzeniu się o odrzuceniu spadku przez innych spadkobierców. Oświadczenie takie składa się w sądzie spadku (sądzie rejonowym, w którym zmarły miał ostatnie miejsce zamieszkania). Aby skorzystać z tej drogi spadkobierca powinien złożyć wniosek o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku. W przypadku drogi sądowej do zachowania terminu 6 miesięcy wystarczy złożenie w tym terminie wniosku o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Jeśli wniosek wysyłany jest pocztą wówczas istotna jest data stempla pocztowego.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku można również złożyć u notariusza. Jest to zdecydowanie najszybszy sposób złożenia takiego oświadczenia.
Małoletni spadkobierca
W przypadku gdy spadkobiercą jest osoba małoletnia, konieczne jest uzyskanie przez rodziców lub opiekunów dziecka zgody sądu opiekuńczego. Aby uzyskać taką zgodę, należy złożyć do sądu rejonowego wniosek o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka, tj. odrzucenia spadku po zmarłym.
Kiedy nie jest konieczna zgoda sądu opiekuńczego?
Wskazać jednak należy, iż zgoda sądu opiekuńczego nie jest wymagana w każdym przypadku. W sytuacji bowiem gdy dany spadkobierca odrzucił spadek po zmarłym (np. pełnoletni syn odrzucił spadek po ojcu) wówczas nie jest potrzebna zgoda na odrzucenie spadku przez dzieci tego spadkobiercy (np. nie trzeba zgody sądu w przypadku, gdy odrzucenie spadku dotyczy wnuków zmarłego, a ojciec wnuków sam odrzucił spadek).
Aby możliwe było odrzucenie spadku w imieniu małoletniego bez uzyskiwania zgody sądu rodzinnego muszą być zatem spełnione następujące warunki:
- dziecko jest powołane do dziedziczenia, ponieważ jego rodzic odrzucił spadek;
- odrzucenie spadku w imieniu dziecka dokonywane jest przez rodzica, któremu przysługuje władza rodzicielska;
- drugi z rodziców, któremu przysługuje władza rodzicielska wyraża zgodę na odrzucenie spadku lub odrzucenie dokonywane jest wspólnie przez oboje rodziców;
- spadek odrzuca uprawnione do tego spadku rodzeństwo dziecka.
Niezłożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, jeżeli spadkobierca nie złoży w ustawowym terminie żadnego oświadczenia spadkowego, oznaczać to będzie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – tzn. z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wysokości aktywów spadkowych (tj. wartości majątku, który pozostawił po sobie spadkodawca).
