Alimenty stanowią bardzo istotny element odpowiedzialności rodziców za swoje dzieci oraz osób zobowiązanych do utrzymania innych członków rodziny. Orzeczenie sądowe bądź ugoda pozasądowa w sprawie alimentów określa ich wysokość i warunki, które muszą być spełnione przez osobę zobowiązaną do płacenia. Jednakże życie nieustannie się zmienia, a sytuacja zarówno rodzinna, jak i majątkowa może ulec pewnym przekształceniom. Dlatego istnieją przesłanki umożliwiające zmianę nawet prawomocnego orzeczenia sądowego wydanego w sprawie alimentacyjnej.
Powyższe można skategoryzować w cztery niżej opisane przesłanki:
1. Zmiana sytuacji finansowej zobowiązanego.
Jednym z najczęstszych powodów zmiany orzeczenia sądowego w sprawie alimentów jest zmiana sytuacji finansowej osoby zobowiązanej z tego tytułu. Na przykład, gdy ta osoba traci pracę lub jej dochody ulegają znacznemu i stałemu obniżeniu, może ona wystąpić do sądu z żądaniem obniżenia alimentów. Sąd może uwzględnić te zmiany i dostosować orzeczenie do nowej rzeczywistości finansowej zobowiązanego.
2. Zmiana sytuacji osobistej zobowiązanego bądź uprawnionego.
Inną przesłanką zmiany wyroku wydanego w sprawie o alimenty jest zmiana sytuacji osobistej osoby zobowiązanej do płacenia lub uprawnionej do ich otrzymywania. Na przykład, gdy osoba zobowiązana do płacenia alimentów traci prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem lub dziecko osiąga wiek pełnoletni i kończy naukę, może to skutkować zmniejszeniem alimentów bądź w określonych przypadkach – uchyleniem obowiązku alimentacyjnego.
3. Zmiana sytuacji finansowej dziecka.
Sąd może również rozważyć modyfikację orzeczenia w sytuacji, kiedy dziecko uprawnione do alimentów stało się pełnoletnie, ale nadal jest częściowo uzależnione od wsparcia finansowego rodzica. Taki stan rzeczy skutkuje koniecznością dostosowania wysokości alimentów do nowych okoliczności, bowiem częściowa niezależność finansowa dziecka przemawia za odciążeniem rodzica w tym zakresie, a w konsekwencji obniżeniem alimentów.
4. Inne istotne okoliczności.
Warto pamiętać, że poza wymienionymi wyżej przykładami, mogą zaistnieć także inne okoliczności, których wystąpienie wymaga zmiany orzeczenia w przedmiocie alimentów. Może to być na przykład pogorszenie się stanu zdrowia dziecka bądź zobowiązanego albo inne szczególne sytuacje, których wpływ ma odzwierciedlenie w budżecie rodzinnym.
Procedura zmiany wyroku wymaga złożenia stosownego pozwu wraz z wyczerpującą argumentacją na poparcie twierdzeń i w miarę możliwości załączonymi dokumentami. Ważne jest, aby osoba zainteresowana była świadoma przesłanek i skonsultowała się z prawnikiem z zakresu prawa rodzinnego, aby uzyskać odpowiednią pomoc.
