Często wynikiem niespełniania obowiązków wynikających z przepisów prawnych, a także z innych powodów zawartych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest utrata statusu osoby bezrobotnej.
Pozbawienie statusu bezrobotnego następuje poprzez wydanie decyzji przez starostę. Decyzji tej zostaje nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Ponadto warto dodać, iż często utrata statusu bezrobotnego trwa przez określony czas. Po tym czasie, osoba wyrejestrowana może ponownie ubiegać się o zaewidencjonowanie jej we właściwym powiatowym urzędzie pracy i o ile spełni wymagania wymienione w ustawie o promocji zatrudniania i instytucjach rynku pracy z powrotem uzyska status bezrobotnego.
W zależności od powodu utraty owego statusu, skutki mogą być zarówno pozytywne jak i negatywne. Skutki zazwyczaj zależą od charakteru wypisu z ewidencji. Jeżeli bowiem utrata statusu jest skutkiem zaniedbania to efekt będzie negatywny. Przeciwna sytuacja będzie miała miejsce w momencie kiedy to osoba bezrobotna podejmuje określoną formę aktywizacyjną proponowaną przez urząd pracy. W tej sytuacji efekt wykreślenia jest jak najbardziej pozytywny, ponieważ dana osoba przestaje być bezrobotnym również w znaczeniu potocznym – czyli przestaje być biernym zawodowo. W tym momencie warto podkreślić, iż osoby które podejmują określone rodzaje aktywności w ramach aktywizacji proponowanej przez urząd pracy utrzymują swój obecny status, czyli status bezrobotnego. Tak rzecz się ma chociażby przy okazji odbywania stażów, kiedy to stażysta pozostaje osobą bezrobotną.
Osoba bezrobotna utraci status:
a.) Kiedy nie spełnia warunków z artykułu 2 ust. 1 pkt. 2.ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – niebycie bezrobotnym. Mowa tutaj o sytuacji, kiedy dana osoba nie może zostać uznana za osobę bezrobotną w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
b.) Status osoby bezrobotnej będzie odebrany osobie, która uzyskała dofinansowanie z Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych (PFRON) albo innej instytucji działającej na bazie funduszy publicznych. Dofinansowanie, o którym mowa dotyczy zainicjowania rolniczej albo innej niż rolnicza działalności, a także wniesienie współuczestnictwa finansowego do spółdzielni socjalnej. Dotyczy również uzyskania jednokrotnej zapomogi na rozpoczęcie własnej aktywności gospodarczej.
c.) Status osoby bezrobotnej utraci również osoba, która zaczęła przeprowadzać tzw. indywidualny program zatrudnienia socjalnego lub która dokonała podpisu tzw. kontraktu socjalnego.
d.) Osoba bezrobotna utraci swój dotychczasowy status, jeżeli nie przyjmie bez powodu uzasadniającego odmowę, ofertę działalności aktywizacyjnej zaproponowaną przez powiatowy urząd pracy lub jeżeli nie wyraziła zgody na zbadanie swojego zdrowia fizycznego i psychicznego, ażeby ocenić zdolność osoby bezrobotnej do podjęcia pracy. W wyżej wymienionej sytuacji, osoba bezrobotna utraci status nadany jej przez urząd pracy na okres:
Na wypadek pierwszego niezaakceptowania – 120 dni,
Na wypadek drugiego niezaakceptowania – 180 dni,
Na wypadek trzeciego i następnego niezaakceptowania - 270 dni
e.) Bezrobotny utraci swój status, w przypadku niestawiennictwa we wcześniej określonym terminie we właściwym urzędzie pracy lub jeżeli przynajmniej nie zawiadomi w określonym, siedmiodniowym terminie właściwego powiatowego urzędu pracy o powodzie uzasadniającym swoją nieobecność.
f.) Osoba bezrobotna utraci swój status, jeżeli przez zmianę dotychczasowego miejsca zamieszkania zmieni się również właściwość jej powiatowego urzędu pracy i jeżeli w okresie czternastodniowym od zmiany swojego dotychczasowego miejsca zameldowania nie zjawi się w aktualnie właściwym powiatowym urzędzie pracy.
g.) Jeżeli osoba bezrobotna złoży podanie o wykreślenie jej z rejestru bezrobotnych – tym samym z własnej woli utraci status osoby bezrobotnej.
h.) Osoba bezrobotna utraci swój dotychczasowy status w przypadku osobistej rezygnacji z formy aktywizacji, którą dotychczas wykonywała, to jest na przykład: stażu, szkolenia, realizacji prac społecznie użytecznych lub innych form aktywizacyjnych. Utrata statusu nastąpi również w sytuacji kiedy osoba bezrobotna oddelegowana do uczestniczenia w danej formie uaktywniającej działanie nie podejmie zaproponowanej jej rodzaju działalności określonego w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Bezrobotny utraci swój aktualny status w dniu rezygnacji z danej formy aktywizacyjnej na czas :
a) Na wypadek pierwszej rezygnacji– 120 dni,
b) Na wypadek drugiej rezygnacji – 180 dni,
c) Na wypadek trzeciej i następnej rezygnacji - 270 dni
Natomiast w sytuacji nie podjęcia wyznaczonych działań aktywizacyjnych przez bezrobotnego – w tych samych terminach co w przypadku rezygnacji, jednak z tą różnicą iż w sytuacji nierozpoczęcia przeznaczonych działań za pierwszy dzień bez statusu bezrobotnego uznaje się kolejny dzień po wyznaczonym terminie rozpoczęcia działania.
i.) Bezrobotny utraci swój dotychczasowy status jeżeli w rozumieniu ustawowym będzie przez dłuższy okres niezdolny do podjęcia pracy. Owa niegotowość będzie niegotowością jeżeli spełni określone przesłanki. Jak podaje ustawodawca, niezdolność ta musi wynikać z dolegliwości zdrowotnych, albo winna być spowodowana podjęciem terapii i fizycznym przebywaniem w ośrodkach leczenia odwykowego. Kolejnym warunkiem jest odpowiednio: czas trwania choroby i czas przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego. Wynosi on 90 dni nieprzerywanej niezdolności do pracy. Ażeby uzupełnić informacje dotyczące tego przepisu, należy podać rozumienie słowa „nieprzerywany”, tak więc na postawie niniejszej ustawy: „za okres nieprzerwany uważa się również okresy niezdolności do pracy wskutek choroby oraz przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego w sytuacji, gdy każda kolejna przerwa między okresami niezdolności do pracy wynosi mniej niż 30 dni kalendarzowych(…)”.
j.) Utrata statusu nastąpi również w wyniku przerwania przez osobę bezrobotną trwającego już programu przygotowania zawodowego kierowanego dla osób dorosłych tudzież nie podejścia do próby egzaminu końcowego (kwalifikacyjnego, czeladniczego, sprawdzającego).
