Wydając postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd jedyne wskazuje kto jest spadkobiercą, a także z reguły określa jedynie jaki udział w majątku spadkowym przypada na rzecz konkretnych spadkobierców. Udział ten określony jest ułamkiem wskazanym w treści postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Ułamek wskazany przez sąd określa część jaką odziedziczył konkretny spadkobierca w całym majątku spadkowym, a nie w konkretnych przedmiotach.
Kolejnym krokiem w stronę załatwienia wszystkich formalności związanych z nabyciem spadku jest dział spadku, a zatem zadecydowanie, które z przedmiotów należących do spadku staną się własnością konkretnego spadkodawcy. Do czasu działu spadku majątek spadkowy stanowi bowiem jedną całość, zaś dopiero po przeprowadzeniu działu następuje pomieszanie majątku osobistego spadkobierców z odziedziczonym przez nich majątkiem spadkowym.
Przepisy prawa nie nakładają na spadkobierców obowiązku dokonania działu spadku, ani nie zastrzegają w tym zakresie żadnego terminu.
Wspólność majątku spadkowego sprawiać może jednak spadkobiercom niemałe trudności w zakresie zarządzania tym majątkiem, korzystania z niego oraz rozporządzania nim. Ponadto pożądanym efektem dziedziczenia powinno być uzyskanie przez poszczególnych spadkobierców samodzielnych praw podmiotowych, których wykonywanie byłoby niezależne od innych osób. Z tych też względów ustawodawca nie traktuje wspólności majątku spadkowego jako stanu trwałego, przewidując dział spadku, jako instytucję służącą zniesieniu tej wspólności. Najistotniejszą funkcją działu spadku jest urzeczywistnienie celów społeczno-gospodarczych, jakie system prawa spadkowego przypisuje instytucji dziedziczenia, a więc przede wszystkim uzyskanie przez poszczególnych spadkobierców wyłącznych praw do oznaczonych składników majątku spadkowego.
Przedmiotem działu spadku są wyłącznie jego aktywa, mimo że spadek tworzą zarówno prawa, jak i obowiązki cywilnoprawne. Długi spadkowe przypadają współspadkobiercom z mocy prawa w następstwie dokonanego podziału aktywów i za długi te od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność w stosunku do wielkości udziałów.
Zniesienie wspólności majątku spadkowego oraz tryb i sposób przeprowadzenia działu spadku zależą zasadniczo od woli spadkobierców.
Celem postępowania jest podział majątku spadkowego między spadkobierców, który może być dokonany jednym z trzech sposobów:
- przez podział fizyczny spadku między wszystkich spadkobierców odpowiednio do wielkości ich udziałów spadkowych,
- przez przejęcie spadku, czyli przyznanie jednemu lub kilku spadkobiercom składników spadku z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców,
- przez podział cywilny spadku, a więc przez sprzedaż spadku osobie trzeciej spoza kręgu spadkobierców i podział uzyskanej kwoty między spadkobierców odpowiednio do wielkości ich udziałów spadkowych.
Swoje uprawnienia do żądania działu spadku spadkobiercy mogą zrealizować według swego wyboru bądź w trybie umownym, bądź w trybie sądowym.
Umowny (pozasądowy) dział spadku wymaga zgody wszystkich spadkobierców. Sądowy dział spadku wystąpi najczęściej, gdy spadkobiercy nie zawrą umowy o dział spadku, a przynajmniej jeden ze spadkobierców złoży w sądzie wniosek o dział spadku
Umowny dział spadku wymaga zgody wszystkich spadkobierców zarówno co do potrzeby dokonania podziału, techniki (metody) jego przeprowadzenia, w tym także wysokości i sposobu świadczenia ewentualnych spłat i dopłat, jak i co do formy tej czynności prawnej. Gdyby jednak chociaż jeden ze współspadkobierców zażądał orzeczenia sądowego w tym zakresie, wówczas wykluczony byłby dział umowny spadku.
Postępowanie sądowe o dział spadku może być wszczęte zarówno na podstawie zgodnego wniosku uczestników, jak i w braku takiej zgody, a więc także wówczas, gdy z takim żądaniem wystąpi tylko jeden ze współspadkobierców.