Upadłość konsumencka umożliwiona została jedynie osobom, które są niewypłacalne, czyli niebędące w stanie regulować swoich zobowiązań od co najmniej 3 miesięcy.
Sąd może oddalić wniosek lub umorzyć postępowanie między innymi z następujących powodów:
- jeśli dłużnik jest akcjonariuszem lub komandytariuszem odpowiadającym także za długi spółki,
- jeśli dłużnik nie jest niewypłacalny – np. gdy zaległości dotyczą okresu krótszego niż 3 miesiące,
- jeśli w ciągu ostatnich 10 lat dłużnik już złożył wniosek o upadłość i została ona ogłoszona, a część lub całość zobowiązań została umorzona,
- jeśli w ciągu ostatnich 10 lat dłużnik dokonał czynności skutkującej pokrzywdzeniem wierzycieli - np. przekazał nieruchomość bliskiej osobie w celu uniknięcia jej zajęcia przez komornika.
Głównym celem postępowania upadłościowego jest oddłużenie, które może polegać na:
- zaspokojeniu wierzycieli, np. z majątku dłużnika,
- umorzeniu części lub całości długów.
Co istotne, według najnowszych przepisów sądy nie będą jak wcześniej oddalać wniosków o upadłość osób, które doprowadziły do swojego zadłużenia w sposób umyślny lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Ważny jest aspekt, że sąd zdecyduje czy długi oraz jaka ich część może zostać umorzona, a jaka podlega spłacie ustalając plan spłaty.
W pierwszym etapie dochodzi do zlikwidowania majątku osoby ogłaszającej upadłość (syndyk sprawdza listę wierzycieli i dokonuje sprzedaży majątku dłużnika).
W drugim etapie ustalany jest plan spłat, który obejmuje 12, 24 lub 36 miesięcy, przez które osoba upadła może wnosić określoną kwotę na rzecz niespłaconych zobowiązań (w przypadku osób, które do zadłużenia doprowadziły z premedytacją, okres ten może sięgać nawet 7 lat).
Istotne jest, że postępowanie może przebiec o wiele szybciej bez realizacji planu spłaty, np. gdy sąd umorzy zobowiązania dłużnika, jeśli jego sytuacja jest ciężka i uniemożliwia dokonywanie spłat.
Wniosek może zostać złożony zarówno przez dłużnika, jak i jego wierzyciela. Podczas drogi sądowej należy uzasadnić, że osoba zadłużona nie ma realnych możliwości, aby spłacać zaległe zobowiązania.
W celu ogłoszenia upadłości należy złożyć wniosek do sądu oraz wnieść opłatę w wysokości 30,00 zł.
Wniosek to gotowy formularz zawierający:
- wykaz majątku z szacunkową wyceną,
- informację na temat posiadanych środków pieniężnych w gotówce oraz tych zgromadzonych na kontach bankowych i lokatach,
- listę wierzycieli wraz z informacjami na temat posiadanych wobec nich długów,
- dowody potwierdzające istnienie długów i niewypłacalność np. wypowiedzenia umów kredytów, zaświadczenie o zarobkach, dokumenty potwierdzające brak dochodów.
Podsumowując ogłoszenie upadłości konsumenckiej niesie ze sobą szereg określonych konsekwencji. Mają one pozytywny, jak i negatywny charakter.
Najważniejsze założenia upadłości to:
- Skierowana jest wyłącznie do osób fizycznych.
- Upadłość ogłasza się wobec osoby, która stała się niewypłacalna.
- Niewypłacalność oznacza utratę zdolności do spłaty swoich zobowiązań.
- Utrata zdolności to opóźnienie w spłacie powyżej 3 miesięcy.
- Wniosek o upadłość jest rozpatrywany przez sąd upadłościowy.
- Wniosek składany jest na specjalnym formularzu.
- Koszt wniesienia wniosku to 30 zł.
- Cel upadłości to przede wszystkim oddłużenie konsumenta.
- Majątkiem upadłego dłużnika zajmuje się syndyk.
- Syndyk ustala plan spłaty długów upadłego.
- Spłata długów może być rozłożona na okres do 3 lat (jeżeli dłużnik nie zawinił w swojej niewypłacalności) lub od 3 do 7 lat (jeżeli dłużnik zawinił).
- Jeżeli upadły nie posiada majątku, jego długi są z reguły umarzane.
- Ogłoszenie upadłości skutkuje wstrzymaniem egzekucji komorniczej.