Przyczyną takiego kroku są przede wszystkim długi, które pozostawił spadkodawca. Czy jednak zawsze warto odrzucać spadek nawet wtedy, gdy obarczony on jest długami? Na pewno warto to zrobić w przypadku, gdy spadkodawca nie miał żadnego majątku, tylko pozostawił po sobie same długi.
Co jednak w sytuacji, gdy oprócz długów spadkodawca pozostawił też po sobie jakiś majątek. Przede wszystkim trzeba zrobić sobie bilans zysków i strat. Trzeba się zastanowić, w jakiej proporcji pozostają długi w stosunku do wielkości majątku. Jeżeli majątek jest duży i znacznie w swej wartości przewyższa długi to wtedy trzeba się zastanowić, czy odrzucając spadek robimy rozsądnie. Czasem nie ma też wyjścia, gdy np. mieszkamy w spadkowej nieruchomości i nie mamy możliwości wyprowadzenia się. Wtedy warto spłacić długi, żeby zachować dom czy mieszkanie. Życie wskazuje, że każdy przypadek jest inny. Przed podjęciem decyzji o odrzuceniu spadku trzeba przeanalizować wszystkie „za” i „przeciw” takiego kroku.
Ponadto nie można zapominać też i to tym, że w przypadku, gdy wszyscy spadkobiercy odrzucą spadek obarczony długami, wtedy już bez możliwości jego odrzucenia dziedziczy go gmina. Tak więc gmina będzie musiała spłacić długi spadkowe do wartości majątku czynnego wchodzącego w skład spadku.
W przypadku wątpliwości co zrobić ze spadkiem : odrzucać czy przyjmować, warto skorzystać z pomocy profesjonalisty, który pomoże wybrać bezpieczną drogę dopasowaną do potrzeb i oczekiwań spadkobiercy.
Zgodnie z art. 1015 § 1 k.c. oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może zostać złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. (§ 2)
Stosownie zaś do dyspozycji art. 1019 k.c., jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami: 1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem; 2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca (§1). Zgodnie z § 2 tego przepisu, spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w ustawowym terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania tego terminu. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd (§ 3).
Największy problem dla spadkobierców pojawia się wtedy, gdy spadkodawca pozostawił po sobie długi, których spadkobiercy nie chcą spłacać. W uproszczeniu można wskazać, że można uchylić się od skutków nie złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie np. w sytuacji, gdy spadkobiercy nie wiedzieli nic o istnieniu tych długów, a dochowali należytej staranności, żeby to ustalić. Spadkobiercy muszą więc być w błędzie co do składu spadku. Ponadto można skorzystać z art. 1019 k.c., gdy spadkobiercy nie wiedzieli, że spadkodawca zmarł i dowiedzieli się o tym fakcie już po upływie 6-miesięcznego terminu do odrzucenia spadku. Wszystkie te okoliczności spadkobiercy muszą wykazać przed sądem. Nie są to proste sprawy, bowiem podstawę uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może stanowić tylko groźba lub błąd prawnie doniosły. O błędzie takim mówi się wtedy, gdy brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego nie jest wynikiem braku staranności spadkobiercy, a jest on usprawiedliwiony okolicznościami sprawy. Ważne jest to, że nie mogą stanowić uzasadnienia zatwierdzenia uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia spadkowego w ustawowym terminie inne okoliczności niż błąd lub groźba, w szczególności nie jest to brak zawinienia w uchybieniu terminu.
Należy podkreślić także, że bardzo ważne jest prawidłowe sformułowanie wniosku do sądu. Musi ono czynić zadość przesłankom z art. 1019 k.c. , np.: Wniosek o przyjęcie i zatwierdzenie oświadczeń o uchyleniu się od skutków niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie wraz z wnioskiem o przyjęcie od Wnioskodawców oświadczeń o odrzuceniu spadku.
