Wydawałoby się , że każdy może swobodnie dysponować zgromadzonym przez siebie majątkiem - tj . iż może go się wyzbyć na rzecz innej dowolnie wybranej osoby . Tak jest w istocie . Problemem jest jednak to , że przekazanie majątku innej osobie - oprócz zmiany właściciela - , wywołuje niekiedy skutki , które nie były zamierzone przez przekazującego , a czasami wręcz - skutki , których chciał on uniknąć .
Ilustracją tego problemu jest sytuacja , w której małżonek sporządza testament w którym jedynym spadkobiercą czyni współmałżonka z pominięciem wspólnych dzieci lub przy ich braku - z pominięciem innych najbliższych krewnych . Współmałżonek będący spadkobiercą staje się - po jego śmierci - wyłącznym właścicielem majątku / udziałów / małżonka spadkodawcy , ale dzieci lub najbliżsi krewni nabywają prawo do zgłaszania roszczeń wobec małżonka spadkobiercy o zachowek . Jeżeli majątek spadkodawcy jest znaczny to roszczenia nie dziedziczących spadkobierców ustawowych o zachowek nie stwarzają większego zagrożenia dla współmałżonka spadkobiercy . Jeżeli jednak majątek małżonka spadkodawcy stanowią np. jedynie jego udziały w prawie własności mieszkania wspólnego małżonków to sytuacja małżonka spadkobiercy może okazać się tragiczna , gdyż zaspokojenie roszczeń o zachowek zgłaszanych przez niedziedziczących spadkobierców ustawowych może wiązać się z koniecznością sprzedaży mieszkania i pozbawieniem małżonka spadkobiercy podstawy egzystencji .
Innym przykładem omawianego problemu jest sytuacja w której rodzic będący wdowcem lub wdową chce przekazać swój majątek na jedno dziecko z pominięciem pozostałych dzieci - np. dlatego , iż tylko te jedno dziecko opiekuje się nim i mu pomaga , a pozostałe dzieci nie chcą dostrzegać jego problemów życiowych i wspierać . Rodzic ten może darować swój majątek temu jednemu dziecku lub sporządzić testament w którym powoła go na jedynego spadkobiercę , ale w obydwu tych wypadkach , gdy rodzic umrze to pozostałe dzieci będą miały roszczenia o zachowek wobec dziecka wzbogaconego majątkiem rodzica . Zaspokojenie roszczeń rodzeństwa o zachowek może postawić dziecko wzbogacone majątkiem rodzica w sytuacji przymusowej .
Obydwa przedstawione wyżej przykłady wskazują , iż ważne jest uświadomienie sobie wszelkich ewentualnych skutków , jakie mogą zaistnieć po zadysponowaniu majątkiem i poszukiwanie przed jego dokonaniem rozwiązań , które mogą zapobiec niepożądanym następstwom lub je zminimalizować . Takim rozwiązaniem może być np. umieszczenie w testamencie klauzuli o wydziedziczeniu lub zawarcie umowy dożywocia .
