Obowiązek alimentacyjny jest to obowiązek rodziców do łożenia na utrzymanie dzieci.
Treścią obowiązku alimentacyjnego jest dostarczanie przez zobowiązanego środków utrzymania – to jest środków niezbędnych do zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb. Za potrzeby takie należy uznać między innymi wyżywienie, utrzymanie, mieszkanie, leczenie, zakup odzieży oraz środków higieny osobistej, opłata za przedszkole, opłata za żłobek, opłata za zajęcia dodatkowe.
Ocena, jakie potrzeby uznać za usprawiedliwione zależy od wielu okoliczności faktycznych (m.in. od wieku, stanu zdrowia, poziomu wykształcenia, pozycji społecznej oraz innych okoliczności faktycznych dotyczących osoby uprawnionej) – ocena w każdym wypadku sporu należy do sądu.
Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy także od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Niekiedy pod uwagę bierze się rzeczywiste zarobki i dochody osiągane przez zobowiązanego ponieważ z reguły pozostają one w zgodności z możliwościami zarobkowymi i majątkowymi osoby zobowiązanej do alimentacji. Częściej jednak pod uwagę bierze się nie wielkość osiąganych dochodów, ale skalę, jaką mógłby zobowiązany osiągnąć przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swych sił i możliwości. Podstawę ustalenia zakresu obowiązku alimentacyjnego stanowią możliwości zarobkowe i majątkowe w chwili wydania wyroku zasądzającego alimenty. Zakres obowiązku alimentacyjnego nie może być ustalony w takim rozmiarze, który by doprowadził zobowiązanego do niedostatku lub jego najbliższych.
Osobiste starania o wychowanie dzieci traktuje jako świadczenia alimentacyjne. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. Oznacza to, że obowiązek alimentacyjny nie musi polegać tylko na dostarczaniu środków finansowych.
Obowiązku alimentacyjny ma charakter bezwzględnie obowiązujący, a więc obowiązek ten powstaje z mocy prawa i jest niezależny od woli stron. Oznacza to, że każdy kto posiada dzieci zobowiązany jest do ponoszenia kosztów ich utrzymania ( alimenty).
Rodzice obowiązani są doświadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Dochody uzyskiwane przez dziecko z innych źródeł (np. stypendium) ograniczają zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców, a w wypadkach sporadycznych mogą nawet ten obowiązek wyłączyć.
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka powstaje z chwilą jego urodzenia i wygasa wówczas, gdy dziecko zostaje należycie przygotowane do pracy zawodowej odpowiednio do jego uzdolnień i zamiłowań to jest ukończenie szkoły, podjęcie pracy. Obowiązek ten trwa odpowiednio do okoliczności faktycznych, co najmniej do czasu zadośćuczynienia przez dziecko obowiązkowi szkolnemu. Uzyskanie przez dziecko pełnoletności samo przez się nie ma wpływu na wygaśnięcie obowiązku alimentowania go przez rodziców. Jedyną okolicznością, od której zależy trwanie albo ustanie tego obowiązku jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie.
Dziecko upośledzone lub niedorozwinięte, niezdolne do samodzielnego utrzymania się jest uprawnione do alimentacji przez czas nieograniczony.
Obowiązek alimentacyjny nie jest związany ze stopniem wykształcenia dziecka – w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez niego stopnia podstawowego, średniego lub pobierania wyższego wykształcenia.
Dziecku pełnoletniemu, które ma pełną zdolność do czynności prawnych, należy świadczyć alimenty bezpośrednio do rąk własnych czy też na rachunek bankowy
