Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. Dotyczy to również pracodawcy będącego osobą fizyczną, jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy, z zastrzeżeniem przepisów.

Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie. W terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Na warunkach określonych w dziale dziewiątym pracownikiem może być również osoba, która nie ukończyła 18 lat.

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać.

Młodocianym w rozumieniu kodeksu jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat.

Zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 15 lat. – może być jedynie zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

Wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy:

1) ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową,

2) przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Zatrudnienie w warunkach określonych powyżej jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu następujących warunków wykonywania pracy:

1) Osobiste wykonywanie pracy
2) Podporządkowanie pracownika pracodawcy.
3) Wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy i na jego ryzyko.
4) Odpłatność pracy

Rodzaje umów o pracę:

a) umowa o pracę na okres próbny

- max 3 miesiące (może poprzedzać każdą z poniższych umów)

- rozwiązuje się z upływem okresu, na jaki została zawarta, a wcześniej może być wypowiedziana - okres wypowiedzenia wynosi:

1) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny <2 tygodnie

2) 1 tydzień , jeżeli okres próbny >2 tygodnie
3) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny =3 miesiące

b) umowa na czas nieokreślony
Okres wypowiedzenia:

1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż < 6 miesięcy

2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej >= 6 miesięcy

3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej >= 3 lata

c) umowa na czas określony
Okres wypowiedzenia:

1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż < 6 miesięcy
2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej >= 6 miesięcy
3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej >= 3 lata.

Każdy rodzaj umowy o pracę można rozwiązać bez wypowiedzenia w razie zaistnienia jednej z przyczyn przewidzianych w ustawie.

Pracodawca może zatrudnić pracownika na czas określony trwający nie dłużej niż 33 miesiące. Wliczając w to okres próbny, limit ten wynosi maksymalnie 36 miesięcy. Łączna liczba tego rodzaju umów, zawartych między pracodawcą a pracownikiem, nie może być większa niż trzy. Miesiące pracy w tej samej firmie sumują się, bez względu na przerwy pomiędzy umowami, a po tym okresie pracodawca jest zobowiązany do podpisania z danym pracownikiem umowy na czas nieokreślony.

W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wymiar zwolnienia wynosi:

1) 2 dni robocze - w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia,

2) 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia.

Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono - w dniu zawarcia umowy.

Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:

1) rodzaj pracy,

2) miejsce wykonywania pracy,

3) wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,

4) wymiar czasu pracy,

5) termin rozpoczęcia pracy.

Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

Ustanie stosunku pracy

1) Rozwiązanie (z woli stron/strony)

- na mocy porozumienia stron,
- za wypowiedzeniem,
- bez wypowiedzenia.

2) Wygaśnięcie z mocy prawa
- z dniem śmierci pracownika
- z dniem śmierci pracodawcy, o ile nie nastąpi przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę
- z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania.