Rozpoczynając rozważania dotyczące kwestii prawnej regulacji instytucji rozwodu przede wszystkim określić należy warunki, które muszą być spełnione by otrzymać orzeczenie rozwodu. I tak każde z małżonków może żądać orzeczenia rozwodu, w przypadku gdy rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny i trwały.

Poprzez zupełny rozkład pożycia prawnicy rozumieją zerwanie trzech więzi między małżonkami tj.: uczuciowej, fizycznej i gospodarczej. Więź uczuciowa polega na pielęgnowaniu w małżeństwie przez obu małżonków takich uczuć jak miłość, bliskość, poczucie bezpieczeństwa, wzajemna szczerość i zaufanie. Bardzo istotna w funkcjonowaniu małżeństwa jest także więź fizyczna polegająca na utrzymywaniu kontaktów seksualnych. Więź gospodarcza zaś oznacza wspólne zamieszkiwanie, prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego przez małżonków.

Zerwanie więzi uczuciowej i fizycznej, nawet przy utrzymywaniu więzi gospodarczej, może oznaczać już rozkład pożycia między małżonkami. Jednak nawet sporadyczne stosunki fizyczne między małżonkami, nawet pomimo deklarowanego braku więzi uczuciowej czy gospodarczej, mogą świadczyć o tym, że rozkład pożycia nie jest zupełny. W takim wypadku istnieje ryzyko, iż nie otrzymamy rozwodu.

Drugi warunek do żądania orzeczenia rozwodu to zaistnienie, obok zupełności, równocześnie trwałości rozkładu pożycia. Taki trwały rozkład zachodzi, gdy powrót małżonków do siebie nie jest możliwy. Najczęściej chodzi tutaj o zwykły upływ czasu od momentu faktycznego rozstania małżonków. Istnieje podejście zgodnie, z którym już 6-miesięczna separacja od przysłowiowego „stołu i łoża” będzie stanowić o spełnieniu przesłanki trwałości rozkładu. Nie zawsze jednak tak jest i czasem upływ dłuższego czasu nie będzie konieczny by uznać rozkład pożycia za trwały. Tak dzieje się w przypadkach radykalnego i nagłego zerwania więzi małżeńskich poprzez naganne czyny takie jak np. pobicie, usiłowanie zabójstwa czy niewybaczona zdrada (nawet jednokrotna).

Pozew o rozwód składa się do sądu okręgowego, na obszarze którego oboje małżonkowie mieli miejsce zamieszkania, jeśli choć jeden z nich nadal tam zamieszkuje. Jeżeli jednak małżonkowie nie mieli wspólnego miejsca zamieszkania lub żadne z nich już nie mieszka we wspólnym dotychczas mieszkaniu, wówczas pozew wnosi się do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego. Jeśli i w ten sposób nie dałoby się określić sądu właściwego, pozew wnosi się do sądu miejsca zamieszkania powoda.