/na podstawie opracowania M.Wilbrandt-Gotowicz/
Ustawa z dnia 6 września 2001 o dostępie do informacji publicznej; ustawodawca uregulował kwestię dostępu obywateli do informacji dotyczących spraw publicznych, a tym samym nałożył na organy władzy publicznej obowiązek informowania obywateli we wszystkich kwestiach mających znaczenie dla rozstrzyganych spraw dotyczących ich interesu bądź ogólnie pojętego interesu publicznego tj. ogółu. Najogólniej stwierdzić należy, że wszelkie informacje na temat tego, co wiąże się bezpośrednio z funkcjonowaniem i trybem działania organów władzy publicznej oraz innych podmiotów wykonujących zadania publiczne, stanowią tzw. informację publiczną. Prawo do uzyskiwania takich informacji jest w zasadzie nieograniczone oprócz sytuacji kiedy dotyczy ona tajemnicy przedsiębiorstwa oraz interesu osoby prywatnej. Zasadą jest, że prawo dostępu do informacji publicznej przysługuje każdemu. Zdarza się jednak, że pomimo ciążącego na organach władzy publicznej, zainteresowani informacji takiej nie otrzymują. W takich przypadkach przysługują nam przewidziane prawem środki zaskarżenia, które w konsekwencji ich zastosowania mają doprowadzić do realizacji przysługującego nam prawa.
W następstwie rozpatrzenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej adresat wniosku czyli organ, do którego wniosek trafił może, w zależności od okoliczności, po kompleksowym rozważeniu jego treści:
-- wysłać wnioskodawcy powiadomienie związane z brakiem realizacji zakresu podmiotowego lub przedmiotowego trybu wnioskowego udostępnienia informacji publicznej;
-- udostępnić informację w postaci zanonimizowanej albo niezanonimizowanej;
-- wydać decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej (w tym tzw. informacji przetworzonej);
-- wydać decyzję o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji;
-- nie zareagować w postaci stosownego powiadomienia, udostępnienia informacji publicznej czy wydania decyzji odmownej.
Warto zwrócić uwagę, że postępowanie zmierzające w kierunku udostępnienia informacji publicznej nie toczy się w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego. Jednak w wypadku gdy organ, do którego wpłynął wniosek rozważa wydanie decyzji odmownej, to do postępowania w tym przedmiocie mają zastosowanie przepisy k.p.a.
Nieudostępnienie informacji publicznej w terminie, czyli stosownie do art. 13 ust. 1 wskazanej ustawy, niezwłocznie jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, jak również niewydanie w terminie decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego. W praktyce skarga dotyczy najczęściej bezczynności w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.
Skargą na bezczynność można również dotyczyć sytuacji, w której co prawda organ udostępnił informację, jednak w ocenie wnioskodawcy udostępniona informacja nie odpowiada zakresowi przedmiotowemu wniosku (np. realizuje wniosek jedynie w części), czy w ogóle nie odpowiada żądaniu (np. udostępnienie informacji zanonimizowanej wobec wyraźnego żądania udostępnienia informacji niezanonimizowanej). Skarga taka składana jest do wojewódzkiego sądu administracyjnego za pośrednictwem organu, którego bezczynności dotyczy. Wniesienie skargi nie musi być poprzedzona wezwaniem organu do usunięcia bądź zaprzestania naruszania prawa.
Należy jednak pamiętać, że od decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej oraz o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji publicznej, będzie przysługiwało nam odwołanie do organu wyższego stopnia czyli w większości przypadków do Samorządowego Kolegium Odwoławczego znów za pośrednictwem organu, do którego został złożony wniosek o udostępnienie informacji publicznej.
Dopiero gdy decyzja o odmowie udostępniania informacji publicznej lub o umorzeniu postępowania o udzielenie informacji, zostanie utrzymana przez organ odwoławczy w mocy to dopiero taka decyzja podlegać będzie zaskarżeniu do właściwego miejscowo sądu administracyjnego.
Na zakończenie warto również podkreślić, że w ramach rozpoznawania skargi na bezczynność organu w zakresie udzielenia informacji publicznej wojewódzki sąd administracyjny nie jest uprawniony do oceny, czy udzielone informacje są prawidłowe czy prawdziwe ponieważ ocenie sądu w tym wypadku podlega jedynie kwestia udzielenia bądź zaniechania udzielenia informacji publicznej przez organ, do którego wystąpiliśmy z wnioskiem.