Zachowek – zmiany w 2023 roku.
Na początek wyjaśnijmy sobie czym jest zachowek. Jest to instytucja prawa spadkowego, dzięki której zabezpieczona jest sytuacja majątkowa najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Dotyczy to sytuacji gdyby spadkodawca sam o to nie zadbał, w testamencie zapisał majątek obcym spadkobiercom, lub dokonałby darowizny jeszcze za życia na rzecz innych osób. Zachowek to ułamek wartości tego majątku, którą otrzymałby
spadkobierca gdyby dziedziczył on na podstawie ustawy. Zachowek najczęściej można uzyskać w postaci pieniężnej. Można go dochodzić tylko po otwarciu spadku, co oznacza po śmierci spadkodawcy. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym zachowek mogą otrzymać zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do dziedziczenia z ustawy. Wysokość zachowku oblicza się na połowę wartości spadku, który należałby się osobie uprawnionej jeśli dziedziczyłaby na podstawie ustawy. W maju 2023 roku wprowadzono nowe regulacje, które zmieniają
obniżyć wysokość zachowku; uprawnienie do domagania się wyrównania zachowku od fundacji rodzinnej; możliwość zrzeczenia się dziedziczenia wyłącznie w zakresie części lub całości prawa do zachowku. Są to bardzo ważne zmiany, które po wprowadzeniu dają większą ochronę już nie tylko tym którym zachowek się należy, ale także tym którzy ten zachowek zapłacić by musieli. Roszczenie osób uprawnionych do zachowku przedawnia się po upływie pięciu lat od dnia ogłoszenia testamentu, roszczenie spadkobiercy w związku ze zmniejszeniem zapisu zwykłego i poleceń przedawnia się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu, roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu trzymanych zapisów
windykacyjnych i darowizn przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku. Osoby, które zostały wykluczone z dziedziczenia w testamencie, uznane za niegodne dziedziczenia lub odrzuciły spadek, nie mogą ubiegać się o zachowek. Prawo do zachowku traci także żona
lub mąż, jeśli spadkodawca przed śmiercią wystąpił o rozwód lub separację z winy partnera i żądanie to było słuszne. Najczęściej powtarzającą się sytuacją przy zachowku jest ta, gdy spadek po zmarłym otrzymują ci z rodziny, którzy spadkodawcą się nie zajmowali podczas jego życia, natomiast ci którzy poświęcali swój czas i chęci do opieki nad potrzebującym zostali świadomie pominięci w testamencie. Proces o dochodzenie zachowku rozpoczyna przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Dzięki niemu można ustalić kto otrzymał spadek, oraz przeciwko komu wystąpić w sprawie o zachowek. Warto spróbować ubiegać się o zachowek jeszcze przed rozpoczęciem sprawy w sądzie. Natomiast brak reakcji po
wezwaniu do zapłaty, po próbie mediacji nie dają odpowiednich rezultatów, to sprawę należy skierować z wytoczeniem powództwa do sądu.
Sprawy związane ze spadkiem często bywają skomplikowane, pomimo wyraźnych przepisów prawnych regulujących ten proces. W kwestii zachowku, warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Radca Prawny lub Adwokat, może w dobrym kierunku już na etapie przedsądowym w sposób skuteczny poprowadzić sprawę dotycząca np. ugody i pewnych negocjacji. Przede wszystkim ustalić podstawowe rzeczy, przeanalizuje treść i zakres dokumentów, oraz ustali co wchodzi w skład masy spadkowej, dzięki której ustala się zachowek, komu może on przysługiwać i jaka będzie jego wysokość.
Źródło:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks Cywilny, Dz. U. 1964 Nr 16
