System prawny panujący w Polsce dzieli postępowania na szereg rodzajów. Między innymi
najczęściej powtarzane i najbardziej dzielące to postępowanie : administracyjne, karne i cywilne.
Postępowanie karne i cywilne najczęściej powiązane są z rozstrzygnięciem i działaniem organów
sądowniczych. Natomiast postępowanie administracyjne głównie toczy się przed urzędami administracji publicznej.
Osoba, która otrzyma pismo z urzędu powinna mieć świadomość, że stała się ona stroną
w postępowaniu administracyjnym. Definicja która wynika prosto z ustawy określa, że stroną jest
każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie administracyjne lub kto
inicjuje wykonania czynności danego organu ze względu na swój interes prawny. Interes prawny to
profit, którego może dochodzić strona dzięki przepisom prawa. Z kolei obowiązek strony,
powiązany jest z zachowaniem się strony, które zostanie wywołane w związku z postępowaniem
administracyjnym.
Stroną w postępowaniu administracyjnym może być osoba fizyczna, osoba prawna, a także
jednostka, która nie posiada osobowości prawnej. Osoba fizyczna ( inaczej przeciętny Jan Kowalski
), która nie posiada zdolności do czynności prawnej, może działać za pomocą swego ustawowego
przedstawiciela. Każda ze stron może być reprezentowana poprzez pełnomocnika, gdzie
pełnomocnictwo powinno się znajdować na piśmie i powinno być dołączone do protokołu.
Strona postępowania administracyjnego ma prawo do informowania jej o zdarzeniach
faktycznych i prawnych danej sprawy będącej przedmiotem postępowania administracyjnego.
Strona może się dowiadywać, co zostało ustalone poprzez organ w jej sprawie, lub co zostało
przedstawione przez inne strony postępowania. Organ administracyjny czuwa przede wszystkim
nad tym, aby strony postępowania nieznające przepisów prawa, nie poniosły z tego tytułu
niekorzyści. Wiąże się to z tym, iż strona postępowania ma prawo kierować zapytania do organu
administracyjnego, który prowadzi dana sprawę, w celu wyjaśnienia swoich kwestii.
Strona postępowania administracyjnego posiada prawo do dostępu i przejrzenia akt sprawy,
które jej dotyczą. Wiąże się to również z możliwością sporządzenia z nich notatki, kserokopii, czy
odpisu. Można tego dokonać w siedzibie organu administracji publicznej, przy pomocy i obecności
pracownika tego organu. Pamiętać należy że są też akta sprawy określane, jako ściśle tajne, lub
wyłączone ze względu na ważny interes państwowy – wtedy prawo dostępu do akt nie obowiązuje.
Strona może składać do organu wnioski o przeprowadzenie dowodu. Co do zasady, organ
może dopuścić wszystko co może mieć wpływ na rozstrzygnięcie danej sprawy. Przykładem
takiego dowodu do postępowania może być: zeznania świadka, oględziny, opinia biegłych czy
doręczone dokumenty.
Po zakończonym postępowaniu, strona ma prawo ustawowo dokonać działań które jej
przysługują, gdy nie jest w pełni usatysfakcjonowana, z przebiegu postępowania. Strona ma więc
prawo do odwołania, zażalenia, domagać się o wznowienie postępowania, uchylenie decyzji, czy
stwierdzenie nieważności postanowienia. Pamiętać należy o tym, iż w takim przypadku
postępowanie administracyjne może się zakończyć na etapie sądowym.