Spadkodawca w testamencie poza powołaniem kogoś do spadku może umieścić również zapis testamentowy. Na jego mocy spadkodawca zobowiązuje dziedziczącego po nim spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapisobiercy). Spadkodawca może obciążyć zapisem zarówno spadkobiercę ustawowego jak i testamentowego.
W odróżnieniu od powołania do dziedziczenia (spadkobranie), zapisobierca nie ponosi odpowiedzialności za długi spadkowe, zapis stanowi dla niego czyste przysporzenie. Zasadniczo przedmiotem zapisu testamentowego, może być każde zobowiązanie do przeniesienia własności i wydania rzeczy oznaczonej co do gatunku lub co do tożsamości, obowiązek przekazania określonej ilości pieniędzy czy nawet ustanowienie renty.
Sam zapis nie przenosi z mocy prawa własności na zapisobiercę, uzyskuje on jedynie roszczenie o wykonanie zapisu (sporządzenia umowy ze spadkobiercą dot. przeniesienia własności, wydanie rzeczy zapisanej, dokonania zapłaty środków pieniężnych. Dla realizacja zapisu, którego przedmiotem jest nieruchomość, niezbędnym będzie sporządzenie umowy w formie aktu notarialnego.
Jeśli spadkobierców jest więcej, spadkodawca może zobowiązać konkretnego spadkobiercę do wykonania zapisu, jeśli tego nie uczyni wykonanie zapisu obciążać będzie wszystkich spadkobierców proporcjonalnie do wielkości ich udziału w spadku.
Spadkodawca może również zobowiązać zapisobiorcę do wykonania dalszego zapisu na rzecz innej osoby.
Maria S. zapisała swej bratanicy Karolinie M. samochód osobowy marki XY o wartości 50.000 zł, jednocześnie zobowiązując ją do przekazania równowartości ¼ pojazdu na rzecz jej brata Tomasza M. (bratanka Marii S) po osiągnięciu przez niego pełnoletniości.
Zapisobierca może odrzucić zapis poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia spadkobiercy, który został obciążony obowiązkiem jego wykonania. Jeśli nie złoży takiego się oświadczenia istnieje domniemanie przyjęcia zapisu.
Zapisobierca co do zasady może żądać wykonania zapisu po ogłoszeniu testamentu, jednakże spadkodawca może wyznaczyć w testamencie inną datę wykonania zapisu. Roszczenia z tytułu zapisu przedawniają się z upływem pięciu lat od dnia wymagalności zapisu.
Spadkobierca obciążony zapisem może uwolnić się od swojej odpowiedzialności za wykonanie zapisu poprzez odrzucenie spadku.
Zapis zwykły testamentowy może być uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, w odróżnieniu od zapisu windykacyjnego, gdzie takie elementy nie mogą występować. Nadto zapis windykacyjny może być dokonany wyłącznie w testamencie notarialnym i powoduje bezpośrednie nabycie jego przedmiotu przez zapisobiorcę.
Istotnym jest, iż w sytuacji gdy zapis, lub zapisy rozporządzają całością majątku spadkodawcy, wówczas zapisobiorcę/ zapisobierców uznaje się spadkodawców ze wszystkimi tego konsekwencjami.