Ogólną zasadną wynikającą z kodeksu cywilnego jest odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzęta.
Przyjmuje się, że odpowiedzialność ta może opierać się na różnych podstawach prawnych tj. na podstawie art. 415 lub 431 kodeksu cywilnego. Różnica we wskazanych przepisach sprowadza się do tego, że jeśli zwierzę hodowane, pozostające pod pieczą człowieka, wyrządziło szkodę w wyniku instynktownego zachowania, niezależnego od człowieka, wówczas podstawę odpowiedzialności będzie stanowił przepis art. 431 kodeksu cywilnego tzw. wina w nadzorze. Natomiast, jeśli zwierzę, które wyrządziło szkodę będzie kierowane przez człowieka, wówczas podstawą odpowiedzialności stanowi art. 415 kodeksu cywilnego. W obu przypadkach zastosowanie znajduje przepis art. 363 kodeksu cywilnego, określającego formy naprawienia szkody.
Znacznie łatwiej jest dochodzić zwrotu równowartości poniesionej szkody ( majątkowej i niemajątkowej) spowodowanej przez zwierzęta hodowlane (art. 431 k.c.), albowiem przepisy przewidują domniemanie prawne, w postaci winy w nadzorze. Powyższe ułatwia poszkodowanemu dochodzenia naprawienia szkody, albowiem obalenie tego domniemania jest niezwykle trudne. W przypadku braku możliwości dochodzenia odszkodowania na zasadzie winy, podstawę roszczenia odszkodowawczego może stanowić zasada współżycia społecznego tzn. zasada słuszności.
Przepisy kodeksu cywilnego w art. 431 § 1 kodeksu cywilnego oraz art. 363 § 1 kodeksu cywilnego, stanowi: kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy. Przy czym naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
Roszczenie poszkodowanego może obejmować zapłatę tytułem zadośćuczynienia oraz odszkodowania.
Podstawą roszczenia o zadośćuczynienie jest art. 444 § 1 i art. 445 § 1 kodeksu cywilnego. Z brzmienia art. 444 § 1 oraz art. 445 § 1 kodeksu cywilnego wynika, iż - zasadniczo także na skutek utraty mienia - pokrzywdzony może żądać naprawienia szkody majątkowej w razie wywołania w jego organizmie rozstroju zdrowia, którego doznał na skutek utraty zwierzęcia np. poprzez zagryzienie psa przez psa sąsiada, a tym samym zerwania więzi emocjonalnej z psem. Przyjmuje się także możliwość zakwalifikowania zerwania więzi emocjonalnej ze zwierzęciem jako naruszenia dobra osobistego, co daje podstawę do żądania zadośćuczynienia na zasadzie art. 448 kodeksu cywilnego, albowiem zwierzę jako istota posiadająca zdolność do odczuwania radości i przywiązania staje się często dla człowieka dobrem majątkowym o szczególnym upodobaniu, a między nim a zwierzęciem powstaje więź emocjonalna, której zerwanie często wywołuje długotrwałe uczucie smutku. Zadośćuczynienie w takim przypadku pełni rolę satysfakcji, a zatem jest ukierunkowane na złagodzenie cierpienia, i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Np. utrata zwierzęcia, może spowodować nie tylko długotrwałe poczucie smutku i żalu, ale doprowadzić do rozstroju zdrowia, wywołania cierpienia psychicznego, rozchwiania emocjonalnego, stanów lękowych, nadto konieczności skorzystania z pomoc lekarza specjalisty oraz przyjmowania leków. Utraty zdolność do odczuwania przyjemności, pojawienia zaburzenia snu, spadku łaknienia, obniżenie nastroju, apatii. Powyższe doznania utrudniają funkcjonowanie i działanie. Jednocześnie przyjmuje się, że zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i powinno znosić negatywne odczucia poszkodowanej osoby. Określenie wysokości zadośćuczynienia winno nastąpić na podstawie wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar powstałej szkody.
Ponadto odpowiedzialność za zwierzę może przybrać postać roszczenia odszkodowawczego, za faktycznie poniesioną szkodę majątkową, np. kosztów związanych z zakupem nowego psa, naprawy szkody spowodowanej przez zwierzęta np. uszkodzenie podłogi w mieszkaniu lub ogrodzenia nieruchomości.
