Wydaje się, że najczęściej spotykanym w praktyce rodzajem alimentów są te, które są przyznawane na rzecz małoletnich dzieci. Podstawą prawną roszczenia małoletnich powodów stanowi art. 133 § 1 k.r.o. w zw. z art. 135 § 1 k.r.o., w myśl których na rodzicach ciąży obowiązek utrzymywania dziecka, jeśli nie jest ono w stanie utrzymać się samodzielnie, natomiast zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczają zasady usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych zobowiązanego. Zgodnie zaś z & 2 art. 135 k.r.o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Należy też mieć na uwadze, że zgodnie z art. 135 & 3 k.r.o., na zakres obowiązku alimentacyjnego nie wypływają:

1) świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 808 i 875), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;

2) świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;

3 )świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407);

4) świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111);

5) rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. poz. 303).

Pozew o alimenty, do wydziału rodzinnego i nieletnich, sądu właściwego według miejsca zamieszkania dla uprawnionego (art. 32 k.p.c.) lub pozwanego (art. 27 & 1 k.p.c), składa w imieniu małoletnich dzieci ich przedstawiciel ustawowy (najczęściej jeden w rodziców). Dziecko jest więc w sprawie powodem, reprezentowanym przez jednego rodzica, a pozwanym jest najczęściej drugi rodzic dziecka. Taki pozew jest zwolniony z opłaty, gdyż zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.

W pozwie o alimenty należy wskazać jakie są koszty utrzymania dziecka, a także wskazać wysokość zarobków lub źródeł utrzymania obojga rodziców. Co istotne zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Nawet jak rodzice nie pracują, to sąd ocenia jakie są ich zdolności zarobkowe (np. na podstawie wykształcenia). Należy pamiętać o bardzo ważnej instytucji jaką jest możliwość domagania się udzielenia przez sąd zabezpieczenia alimentów i to najlepiej już w treści pozwu. Zgodnie z art. 730 & 1 k.p.c. w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Wedle treści art.730 (1) & 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Zgodnie z art. 753 & 1 k.p.c w sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo lub okresowo określonej sumy pieniężnej. W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Zgodnie z art. 737 k.p.c. wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, należy ją wyznaczyć tak, aby rozprawa mogła odbyć się w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku. Wydanie przez Sąd postanowienie w trybie zabezpieczenia, na czas toczącego się postępowania, służyć ma zaspokojeniu podstawowych potrzeb uprawnionego do alimentacji. Wniosek o zabezpieczenie nie podlega opłacie, a postanowienie o zabezpieczeniu alimentów jest natychmiast wykonalne, czyli już z chwilą wydania jest ono z urzędu zaopatrzone przez sąd w klauzulę wykonalności. Natychmiastowa wykonalność zabezpieczenia alimentów polega na tym, że nie trzeba czekać na uprawomocnienie się postanowienia, lecz od razu po jego wydaniu można przystąpić do egzekucji. Tak więc postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia (zwykle wydawane na posiedzeniu niejawnym), zaspokaja przynajmniej w części roszczenie w zakresie alimentów, do czasu końcowego rozstrzygnięcia sądu, jak wyrok, ale też ugoda. Należy mieć na uwadze, że ugodę można zawrzeć zarówno przed sądem, jak także przed mediatorem w ramach istniejącego systemu nieodpłatnej pomocy prawnej. Mając ugodę sporządzoną przez mediatorem należy udać się następnie do sądu o nadanie jej klauzuli wykonalności, a następnie żądać jej wykonywania, względnie za pośrednictwem komornika.