Osoba niepełnosprawna
Co należy zrobić, aby uzyskać status osoby niepełnosprawnej?
Może na początek, wyjaśnijmy sobie, kim jest osoba niepełnosprawna?
Zgodnie z definicją Międzynarodowej Organizacji Pracy, niepełnosprawność ma ograniczone zdolności znalezienia i utrzymania zatrudnienia oraz osiągnięcia awansu zawodowego, co ma związek z ubytkiem na zdrowiu psychicznym lub fizycznym.
W niepełnosprawności mamy do czynienia z ograniczoną sprawnością fizyczną, psychiczną, umysłową, która utrudnia życie codzienne np. w nauce, czy w pracy. Niepełnosprawność powoduje określone trudności, z którymi nie radzimy sobie w życiu codziennym. Może powodować trwałe lub czasowe ograniczenia normalnego funkcjonowania naszego organizmu.
Wyróżniamy trzy stopnie niepełnosprawności – znaczny, umiarkowany i lekki.
Aby uzyskać status osoby niepełnosprawnej należy złożyć - osobiście , w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania, stosowne dokumenty ( zabierz ze sobą wszystkie oryginały dokumentów oraz dowód tożsamości, dla siebie zrób kopie które poświadczysz ).
Po złożeniu dokumentów i ewentualnym uzupełnieniu ich braków, jako osoba wnioskująca otrzymasz listownie w ciągu 30 dni od złożenia wniosku lub dwóch miesięcy , gdy wymaga tego sprawa, informację o terminie wstawienia się na Komisję Lekarską. Komisja składa sie z lekarza , pedagoga/psychologa oraz/lub pracownika socjalnego . Pamiętaj !!!- obecność na komisji jest obowiązkowa. Jeśli z jakiś powodów, nie będziesz mógł/a wtawić się na komisję, a swoją nieobecność uspawiedliwisz w ciągu 14 dni od poprzedniego terminu - zostanie wyznaczony nowy termin. W wyjątkowych sytuacjach komisja może wydać orzeczenie zaocznie (np. w ciężkich przypadkach )
Orzeczenia o niepełnosprawności wydawane są na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Postępowanie prowadzące do wydania takiej decyzji jest zespołowe i dwuinstancyjne.
Jak przebiega posiedzenie komisji?
1. Lekarz
W pierwszej kolejności odwiedzimy gabinet lekarski. Na tym etapie kluczowe będzie przedstawienie wszystkich szczegółów i dokumentacji ukazującej historię i stopień zaawansowania choroby. Lekarz oceni stan zdrowia oraz określi możliwości wykonywania czynności odpowiednich do wieku pacjenta.
2. Pracownik socjalny/pedagog/psycholog
Drugi etap to spotkanie I rozmowa z psychologiem lub inną uprawnioną osobą, która szczegółowo wypyta wnioskującego o samopoczucie, sytuację rodzinną, zdrowotną, socjalną, społeczną, a także określi, w których aspektach życiowych potrzebujesz pomocy.
Wydanie orzeczenia nastąpi maksymalnie do 14 dni od posiedzenia komisji. Nie udziela się informacji telefonicznie. Można o nią zapytać osobiście lub czekać na potwierdzenie listowne.
Jeśli będziesz chciał/a odebrać decyzjię osobiście, poinformowuj komisję np. w dniu posiedzenia.
W przypadku odmowy, masz prawo odwołać się od decyzji do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności.
Powiatowe lub Miejskie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności, są pierwszą instancją , orzekającą o niepełnosprawności. Drugą – odwoławczą , to Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. A gdy i ta instytucja odmówi, nie rezygnuj masz prawo odwołać się do sądu. Pozew kierujesz do Sądu Pracy I Ubezpieczeń Społecznych sądów rejonowych.
Odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności
W przypadku, gdy nie zgadzasz się z orzeczeniem miejskiego ( czy powiatowego ) zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, masz prawo odwołać się do Wojewódzkiego Zespółu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, za pośrednictwem powiatowego lub też miejskiego zespołu ds. orzekania . Jest on właściwy do rozpatrywania odwołań od orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wydawanych przez powiatowe i miejskie zespoły orzekające, funkcjonujące w konkretnym województwie. Na złożenie odwołania masz 14 dni kalendarzowych liczonych od dnia otrzymania orzeczenia. Pamiętaj, aby dokładnie przeczytać pouczenie oraz samą decyzję i jej uzasadnienie.
Jeśli nie zgadzasz się z decyzją zespołu wojewódzkiego, możesz odwołać się do sądu, a konkretnie Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Odwołanie składasz za pośrednictwem organu który wydał orzeczenie. Może się zdarzyć, że wojewódzki zespół uzna, iż odwolanie zasługuje w całości na uwzględnienie i uchyli lub zmieni zaskarżone orzeczenie, wówczas sprawa nie trafi do sądu. Jeśli nie, sprawa zostanie przekazana do sądu razem z aktami I odpowiedzią na odwołanie.
Pozew musi spełniać warunki przewidziane przez kodeks postępowania cywilnego i zawierać m.in. oznaczenie sądu, oznaczenie stron, rodzaju pisma zaskarżanej decyzji oraz uzasadnienie zarzutów Ii wniosków, które będą świadczyły na korzyść Twoich roszczeń. Postępowanie przed sądem jest wolne od opłat. Jako osoba odwołująca się od orzeczenia wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności możesz wnieść odwołanie do protokołu w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy albo w sądzie właściwym dla swego miejsca zamieszkania. Wówczas sąd prześle protokół do wojewódzkiego zespołu.
Odwołanie od decyzji o niepełnosprawności warto skonsultować i przygotować z pomocą specjalisty - prawnikiem medycznym.
Orzeczenie o niepełnosprawności ułatwia funkcjonowanie w życiu codziennym w wielu ważnych aspektach, takich jak m.in. wsparcie w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia, pomoc w rehabilitacji społecznej, dofinansowanie np. na niezbędne sprzęty ortopedyczne, uprawnienia do licznych świadczeń czy możliwość skorzystania z przywilejów podatkowych oraz zniżek w komunikacji miejskiej.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 558 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób do 16-go roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2021 r., poz. 857);
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie warunków, sposobu oraz trybu gromadzenia i usuwania danych w ramach Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (Dz. U. z 2007 r. Nr 228, poz.1681);
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2007r. w sprawie wykonywania badań specjalistycznych na potrzeby orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2007r. Nr 250, poz. 1875);
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. (Dz. U. z 2013 r., poz. 29);
B. Turzyńska
