Wprowadzenie
Zjawisko przemocy domowej jest jednym z poważniejszych problemów społecznych, z którym ustawodawcy próbują przeciwdziałać poprzez wprowadzanie nowych przepisów prawnych. Jednym z nowszych rozwiązań jest ustawa antyprzemocowa, Art. 15a tejże ustawy stanowi nową formę natychmiastowej ochrony ofiar przemocy domowej. Nowelizacja wprowadziła zmiany w zakresie eksmisji oraz zakazu zbliżania się i kontaktowania się ze sprawcą przemocy, co znacząco zwiększyło poziom bezpieczeństwa ofiar.
Co mówi art. 15a ustawy antyprzemocowej?
Art. 15a wprowadza możliwość natychmiastowego nakazania opuszczenia przez sprawcę przemocy wspólnie zamieszkiwanego lokalu. Sprawca może zostać zmuszony do opuszczenia domu lub mieszkania bez konieczności wcześniejszego postępowania sądowego, na mocy decyzji policji lub sądu, a nie tylko na wniosek samej ofiary, co jest kluczową zmianą w stosunku do wcześniejszych rozwiązań.
W art. 15a mowa jest również o możliwości nałożenia przez sąd zakazu zbliżania się i kontaktowania się z ofiarą. Taki zakaz może dotyczyć zarówno kontaktu fizycznego, jak i kontaktu wirtualnego (telefon, SMS, media społecznościowe). Celem tych przepisów jest ochrona ofiary przed dalszymi próbami zastraszania lub manipulacji, co może mieć miejsce po interwencji policji, gdy sprawca czuje się zagrożony konsekwencjami swojego działania.
Kluczowe zmiany
1. Nakaz natychmiastowego opuszczenia lokalu
Na podstawie art. 15a policja ma prawo, w przypadku podejrzenia przemocy domowej, nakazać sprawcy natychmiastowe opuszczenie wspólnie zamieszkiwanego lokalu. Nakaz ten jest wydawany w sytuacjach, gdy istnieje realne zagrożenie zdrowia, życia lub bezpieczeństwa ofiary. Co istotne, nie ma znaczenia, czy sprawca jest właścicielem nieruchomości – decyzja policji jest natychmiast wykonalna, a sprawca musi opuścić lokal.
Przykład: W przypadku, gdy dochodzi do interwencji policji po zgłoszeniu o przemocy fizycznej lub psychicznej, funkcjonariusze mogą natychmiast nakazać sprawcy opuszczenie mieszkania. Sprawca, nawet jeśli jest właścicielem nieruchomości, musi opuścić lokal, a ofiara ma zapewnioną ochronę prawną i możliwość pozostania w miejscu zamieszkania.
2. Zakaz zbliżania się i kontaktowania
Sąd może wydać zakaz zbliżania się do ofiary oraz kontaktowania się z nią w jakiejkolwiek formie. Taki zakaz może dotyczyć zarówno fizycznej obecności w określonej odległości, jak i jakiejkolwiek formy komunikacji elektronicznej czy telefonicznej. Ma to na celu zapobieganie dalszej przemocy, a także psychicznej presji na ofiarę.
Proces wprowadzenia nakazu opuszczenia mieszkania
1. Interwencja policji – Pierwszym krokiem w sytuacji przemocy domowej jest interwencja policji. Funkcjonariusze mogą ocenić sytuację i na miejscu zdecydować o wydaniu nakazu opuszczenia mieszkania. Dokument taki sporządzany jest natychmiastowo i wręczany sprawcy przemocy.
2. Szybkie postępowanie sądowe – Nakaz wydany przez policję musi zostać zatwierdzony przez sąd. Zgodnie z art. 15aa ust. 5 ustawy antyprzemocowej, sąd ma obowiązek rozpatrzyć wniosek w trybie nieprocesowym w ciągu 48 godzin od jego otrzymania. Sąd, po przeanalizowaniu dowodów, może podtrzymać nakaz, a także wprowadzić dodatkowe środki, jak zakaz zbliżania się.
3. Postępowanie na wniosek ofiary przemocy – Na wniosek ofiary przemocy, sąd działa również w trybie przyspieszonym. Zgodnie z art. 15aa ust. 7 ustawy antyprzemocowej, sąd ma obowiązek rozpatrzyć taki wniosek w ciągu 30 dni od jego złożenia. Wniosek ten może dotyczyć nałożenia lub przedłużenia środków ochronnych, takich jak zakaz zbliżania się, kontaktowania się czy opuszczenie mieszkania przez sprawcę przemocy. Warto również wskazać, że załącznikiem do ustawy jest wzór wniosku do sądu, co ułatwia ofiarom przemocy zainicjowanie tego postępowania.
Przykłady zastosowania przepisów
- Przykład 1: Kobieta zgłasza przemoc ze strony partnera, który jest właścicielem mieszkania. Policja przyjeżdża na miejsce i po zebraniu dowodów, nakazuje sprawcy natychmiastowe opuszczenie lokalu. Sprawca zostaje wyproszony z mieszkania, a ofiara może bezpiecznie w nim pozostać.
- Przykład 2: Mężczyzna nęka swoją byłą partnerkę po rozstaniu, wysyłając jej groźby i nachodząc ją w miejscu zamieszkania. Sąd, na wniosek ofiary, wydaje zakaz zbliżania się oraz kontaktowania się z nią w jakiejkolwiek formie, w tym przez telefon lub internet.
Skutki dla sprawcy przemocy
Sprawca przemocy, który narusza zakaz zbliżania się lub kontaktowania się, podlega surowym sankcjom karnym. Naruszenie tych nakazów traktowane jest jako przestępstwo, co może prowadzić do kary grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności.
Podsumowanie
Nowe przepisy zawarte w art. 15a ustawy antyprzemocowej stanowią istotny krok naprzód w walce z przemocą domową. Natychmiastowe nakazy opuszczenia mieszkania oraz zakaz zbliżania się i kontaktowania się z ofiarą to narzędzia, które mają na celu zapewnienie ofiarom natychmiastowej ochrony oraz stworzenie bezpiecznych warunków do życia, z dala od agresora.
