Umowa darowizny jest umową nazwaną uregulowaną w przepisach kodeksu cywilnego (art. 888-902 k.c.). Na mocy tejże umowy darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Skutkiem umowy darowizny własność określonego przedmiotu, mocą woli darczyńcy przechodzi na inną dowolnie wybraną przez niego osobę. Tak więc darowizna ze względu na swój najistotniejszy skutek prowadzi do utraty własności określonego składnika majątkowego po stronie darczyńcy. Nie oznacza to bynajmniej, że takie przeniesienie ma charakter definitywny i nieodwracalny. Niezależnie od motywów jakimi kierował się darczyńca przy dokonywaniu darowizny (te mogą być bowiem dowolne) każdą darowiznę można odwołać. Pod pewnymi jednak warunkami zarówno formalnymi jak i materialnoprawnymi.
Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem (art. 899 § 1 k.c.). Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego (art. 899 § 3 k.c.). Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie (art. 900 k.c.).
Możliwość odwołania darowizny ustawodawca przewidział w art. 898 k.c. zgodnie z którym darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Rażąca niewdzięczność jest pojęciem nieostrym, nie definiując jednocześnie nigdzie indziej w przepisach, co należy pod tym pojęciem rozumieć. Wobec powyższego interpretacja tego przepisu została pozostawiona sądom orzekającym sprawach o odwołanie darowizny. Na przestrzeni lat obowiązywania tego przepisu sądownictwo polskie wypracowało w miarę jednolite rozumienie tego pojęcia. Pod pojęciem rażącej niewdzięczności należy rozumieć takie zachowanie się obdarowanego, polegające na działaniu lub zaniechaniu, skierowane bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które poddane rozsądnej ocenie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. Chodzi tu więc o takie postępowanie ze strony obdarowanego, które w aspekcie moralnym i etycznym jest krzywdzące dla swojego darczyńcy. Pośród przykładowych aktów rażącej niewdzięczności wymienia się tutaj na przykład: uporczywe niedopełnienie obowiązków rodzinnych względem darczyńcy, dopuszczenie się przez obdarowanego przeciwko darczyńcy przestępstwa obrazy czci, naruszenia dóbr osobistych, bądź krzywdzenia go poprzez np. nieudzielenie mu pomocy w chorobie czy dopuszczenie się przestępstwa np. naruszenia nietykalności cielesnej. Powyżej wymienione przykłady rażącej niewdzięczności zaczerpnięte z orzecznictwa sądowego stanowią pewną wskazówkę przy interpretowaniu pojęcia rażącej niewdzięczności, nie wyczerpując jednak w całości możliwych przykładów aktów rażącej niewdzięczności.
W ostatnich latach daje się obserwować istotna zmiana stosunków społecznych a wzrost poziomu złożoności procesów społecznych przyczynia się niestety do wzrostu znaczenia tej instytucji w praktyce. Pomimo prostej formy odwołania darowizny w znakomitej większości przypadków niezbędne jest zwrócenie się na drogę sądową.
