Praca zdalna została zdefiniowana po raz pierwszy w dobie pandemii koronawirusa. Pracę zdalną Ustawa (tutaj: Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. poz. 1842 z późn. zm.)) definiuje jako wykonywanie pracy określonej w umowie o pracę poza miejscem jej stałego wykonywania. Ustawodawca daje zatem pracodawcy możliwość jednostronnego skierowania pracownika (w trybie polecenia służbowego) do wykonywania pracy poza zakładem pracy. Należy podkreślić, że nie jest potrzebna tutaj zgoda pracownika, ani również porozumienie zmieniające.
O tym, czy istnieje potrzeba wprowadzenia pracy zdalnej w danym zakładzie pracy decyduje pracodawca, a nie pracownik. Pracodawca może nie wprowadzić pracy zdalnej ze względu na brak możliwości organizacyjnych lub technologicznych do jej stosowania. Dodać należy, że pracownik ma prawo wystąpić z wnioskiem o umożliwienie mu pracy zdalnej. Jest to wniosek rozpatrywany uznaniowo w oparciu o powyższe.
Istotne jest, że zgodnie z art. 4h ust. 1 Ustawy, że w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej kwarantannie, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie.
Należy podkreślić, że polecenie wydane pracownikowi by pracował zdalnie musi być wydane w celu przeciwdziałania COVID-19. Trzeba mieć na uwadze to, że pracodawca nie może polecić innej pracy niż wskazana w umowie w związku z wydanym poleceniem. Do wykonywania pracy zdalnej pracodawca jest zobowiązany zapewnić sprzęt.
Termin na jaki pracodawca może zlecić pracę zdalną jest określony jako czas oznaczony. W każdej chwili polecenie może zostać cofnięte.
Praca zdalna nie musi być wykonywana z miejsca zamieszkania. Wynika to z definicji wprowadzonej Ustawą. Pracownik wykonujący pracę zdalną nadal pracuje w systemie czasu pracy, który obowiązuje go podczas pracy w miejscu pracy określonym w umowie. Natomiast pracodawca ma prawo do wskazania miejsca wykonywania pracy (np. dom pracownika). Jeżeli nie jest to wskazane bezpośrednio, może nawet świadczyć tę pracę za granicą. Natomiast może się to wiązać z koniecznością zapłaty PIT i ZUS w innym kraju, a także problemami z BHP, wypadkami przy pracy itp.
W trybie pracy zdalnej pracownikowi może zostać złożone wypowiedzenie np. kurierem. Praca zdalna nie wpływa także na wysokość wynagrodzenia.
Pracownik jest również zobowiązany do przestrzegania wszystkich zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podsumowując krótko: to pracodawca kieruje na pracę zdalną, natomiast pracownik jest zobowiązany do wykonywania tej samej pracy - w tych samych godzinach, przy użyciu tych samych narzędzi - zapewnionych przez pracodawcę, w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (najczęściej domu pracownika).
Niniejszy artykuł ma za zadanie na zaintonowanie problemu, nie zaś wskazywanie szczegółowych rozwiązań. Powyżej wymieniono tylko niektóre aspekty pracy zdalnej. W celu zadania pytań indywidualnych zapraszamy do punktów nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
