Numer PESEL stanowi jedno z najważniejszych narzędzi identyfikacyjnych w polskim systemie prawnym. Jest przypisany każdemu obywatelowi Polski, a także osobom, które przebywają w kraju przez określony czas. Używany jest w kontaktach z administracją publiczną, systemach zdrowia, edukacji, a także w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych. Dzięki numerowi PESEL możliwe jest szybkie i precyzyjne identyfikowanie osób w różnych rejestrach i bazach danych.
Z uwagi na jego znaczenie w procesach administracyjnych, numer PESEL staje się także przedmiotem ochrony, szczególnie w kontekście zapobiegania kradzieży tożsamości i nadużyciom.
W związku z rosnącym zagrożeniem związanym z cyberprzestępczością oraz kradzieżą danych osobowych, zastrzeżenie numeru PESEL może stanowić istotny środek ochrony prywatności. Zastrzeżenie numeru polega na uniemożliwieniu osobom trzecim uzyskania dostępu do tego numeru w sposób nieautoryzowany. Choć proces ten nie jest powszechnie stosowany, istnieją okoliczności, w których jego przeprowadzenie jest niezbędne dla ochrony tożsamości.
Zastrzeżenie numeru PESEL staje się szczególnie istotne w sytuacjach, gdy dojdzie do utraty dokumentów tożsamości, takich jak dowód osobisty, paszport czy prawo jazdy. Zgubienie lub kradzież tych dokumentów, a tym samym dostępu do numeru PESEL, stwarza ryzyko wykorzystania tych danych w celach niezgodnych z prawem, takich jak wyłudzenie kredytu czy zawarcie nieautoryzowanej umowy. Zastrzeżenie numeru PESEL w takim przypadku staje się jednym z narzędzi zapobiegawczych, które umożliwia szybkie zareagowanie na potencjalne zagrożenia.
Dodatkowo, zastrzeżenie numeru PESEL może być rozważane, gdy istnieje podejrzenie, że numer ten został wykorzystany do działań przestępczych, takich jak kradzież tożsamości. W takich przypadkach, osoba podejrzewająca, że jej dane zostały wykorzystane w sposób niewłaściwy, powinna niezwłocznie zgłosić sprawę odpowiednim służbom. Zastrzeżenie numeru pozwala na monitorowanie jego wykorzystania oraz minimalizowanie ryzyka dalszych nadużyć.
Procedura zastrzegania numeru PESEL w Polsce jest stosunkowo prosta, lecz wymaga zgłoszenia sprawy np. za pomocą aplikacji mobilnej mObywatel 2.0, w serwisie internetowym mObywatel, bądź w dowolnym urzędzie gminy. W momencie stwierdzenia nieautoryzowanego użycia numeru PESEL, osoba poszkodowana może zgłosić incydent i wnioskować o jego zastrzeżenie. Warto zaznaczyć, że zastrzeżenie numeru PESEL nie oznacza jego trwałego zablokowania, lecz jedynie wpisanie go do odpowiedniego rejestru, co pozwala na ścisłe monitorowanie wszelkich prób jego wykorzystania. Jeśli ryzyko nieautoryzowanego użycia numeru zostaje wyeliminowane, zastrzeżenie może zostać zniesione.
Podstawy prawne dotyczące zastrzegania numeru PESEL znajdują się w przepisach dotyczących ochrony danych osobowych. Ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679, znane jako RODO, stanowią ramy prawne, które nakładają obowiązki na instytucje publiczne i prywatne w zakresie przetwarzania i ochrony danych osobowych, w tym numerów identyfikacyjnych takich jak PESEL. Zgodnie z tymi regulacjami, każda osoba ma prawo do ochrony swoich danych, a w przypadku podejrzenia ich niewłaściwego wykorzystania, ma prawo do podjęcia działań zabezpieczających, w tym zastrzeżenia numeru PESEL.
Ponadto, zastrzeżenie numeru PESEL może również stanowić formę zabezpieczenia przed przestępstwami związanymi z wyłudzeniami, w tym kradzieżą tożsamości. Kodeks karny przewiduje surowe sankcje za tego typu przestępstwa, a zastrzeżenie numeru PESEL stanowi skuteczną metodę minimalizowania ryzyka ich wystąpienia.
Zastrzeżenie numeru PESEL ma więc na celu przede wszystkim ochronę osoby przed niewłaściwym wykorzystaniem jej danych osobowych. Działanie to jest szczególnie istotne w kontekście rosnącego zagrożenia związane z cyberprzestępczością i kradzieżą tożsamości, w której numer PESEL stanowi jeden z najistotniejszych elementów. Choć procedura ta nie jest stosowana powszechnie, w przypadkach, gdy numer PESEL jest zagrożony lub doszło do jego kradzieży, jest to skuteczna forma ochrony tożsamości i zapobiegania nadużyciom. Zgodność z przepisami prawa, w tym ochroną danych osobowych, pozwala na właściwe zarządzanie numerem PESEL i zapewnia bezpieczeństwo obywateli.
