Nie wszyscy konsumenci mają odpowiednią ilość środków pieniężnych umożliwiającą zakup określonego towaru lub dobra np. samochodu osobowego. Zaciągnięcie kredytu konsumenckiego umożliwia pozyskanie środków pieniężnych na realizację planowanego zakupu. Jednak kredyt konsumencki trzeba zwrócić wraz z kosztami przysługującymi kredytodawcy. Z tego względu warto zwrócić uwagę na całkowity koszt kredytu konsumenckiego.
Zgodnie z art. 5 pkt 6 lit. a i b ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim[1] na całkowity koszt kredytu konsumenckiego składają się wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z zawarciem umowy o kredyt konsumencki, w szczególności odsetki, opłaty i inne marże, jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu albo uzyskania go na oferowanych warunkach – z wyjątkiem opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Odsetki od udzielonego kredytu konsumenckiego stanowią element składowy świadczenia głównego stron umowy o kredyt konsumencki, gdyż są ceną płaconą przez kredytobiorcę za korzystanie z postawionych do jego dyspozycji środków pieniężnych, a także są wynagrodzeniem kredytodawcy za udostępnienie kredytobiorcy tych środków[2].
Całkowity koszt kredytu konsumenckiego obejmuje koszt usług dodatkowych, jeżeli ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu konsumenckiego. Takim kosztem dodatkowym może być koszt ubezpieczenia niskiego wkładu własnego czy koszt wyceny nieruchomości, która ma stanowić przedmiot zabezpieczenia kredytu konsumenckiego[3]. Katalog kosztów składających się na całkowity koszt kredytu konsumenckiego ma charakter otwarty, co potwierdza wykorzystany w przepisie zwrot „w szczególności”. Należy wskazać, że w konkretnej sytuacji mogą wystąpić wszystkie wymienione w przepisie koszty stanowiące elementy składowe całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego, mogą wystąpić tylko poszczególne koszty, bądź kredytobiorca może być zobowiązany do poniesienia w związku z zawarciem umowy o kredyt konsumencki kosztów, które nie zostały wymienione w definicji całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego. Zaliczenie określonego kosztu do całkowitego kosztu kredytu konsumenckie jest możliwe, gdy ten koszt znany był kredytodawcy. Całkowity koszt kredytu konsumenckiego nie obejmuje opłat za ewentualny monit z tytułu opóźnienia w spłacie kredytu konsumenckiego czy opłat za inne usługi, które konsument może zamówić odrębnie na mocy umowy, gdyż tych ostatnich kosztów kredytobiorca może uniknąć, a zatem nie istnieje obowiązek ich poniesienia[4].
Na całkowity koszt kredytu konsumenckiego mogą składać się nie tylko koszty przewidziane w art. 5 pkt 6 lit. a i b ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, lecz także koszty, które nie zostały wymienione w definicji całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego. Z tego względu, konsument zamierzający zawrzeć umowę o kredyt konsumencki powinien wnikliwie przeanalizować koszty związane z zaciągnięciem kredytu konsumenckiego.
[1] Ustawa z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tj. Dz. U. 2022, poz. 246).
[2] Por. wyrok SN z dnia 4 listopada 2011 r., I CSK 46/11, LEX nr 1102253.
[3] J. Niewiadomska [w:]Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz (red. M. Stanisławska), Warszawa 2018, s. 23.
[4] J. Niewiadomska [w:]Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz (red. M. Stanisławska), Warszawa 2018, s. 22.