„Renta wdowia” to możliwość pobierania od 01 lipca 2025 r. renty rodzinnej po zmarłym małżonku i jednocześnie własnego świadczenia emerytalnego lub rentowego zgodnie z dokonanym wyborem.
Osobie uprawnionej do renty rodzinnej, o której mowa w art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( dalej w znaczeniu: ustawa) oraz do emerytury, emerytury rolniczej, emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej zgodnie z art 95 a ust 1 pkt 1 - 2 wypłaca się, zależnie od wyboru: 100% renty rodzinnej i 15% własnego świadczenia albo 100% własnego świadczenia i 15% renty rodzinnej (od 01 stycznia 2027 roku ten procent wzrośnie do 25%).
Świadczenie to przysługuje osobom, które spełniają następujące warunki ( art 95a ust 2 pkt 1-3 ustawy):
- ma prawo do co najmniej dwóch różnych świadczeń emerytalno-rentowych, w tym renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku,
- jest w powszechnym wieku emerytalnym (czyli wdowa ma skończone 60 lat, a wdowiec – 65),
- pozostawał lub pozostawała we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci współmałżonka,
- ma ustalone prawo do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku najwcześniej w wieku 55 lat (wdowa) lub 60 lat (wdowiec)
- nie pozostaje obecnie w związku małżeńskim.
Ustanie związku małżeńskiego uniemożliwia, co wynika z powyższego uzyskanie renty wdowiej, ponieważ świadczenie to jest zarezerwowane dla osób, które pozostawały w związku małżeńskim do dnia śmierci współmałżonka.
Osoby ( wdowa/wdowiec), których związek małżeński ustał mogą jednakże ubiegać się o rentę rodzinną (art. 70 ust. 1 pkt 1- 2, ust 2, ust 3 ustawy).
Wdowa/wdowiec ma prawo do renty rodzinnej który do dnia śmierci małżonka nie pozostawał z nim we wspólności małżeńskiej, jeżeli spełnia ogólne warunki przewidziane dla wdowy/wdowca tj.
- osiągnął wiek 50 lat lub był niezdolny do pracy, albo
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuki lub rodzeństwo uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy.
Prawo do renty rodzinnej przysługuje jeżeli oprócz spełnienia warunków określonych powyżej, w dniu śmierci małżonka prawo do alimentów posiadał. Przepis prawa w dalszej części wskazuje na ustalenie tego prawa w wyroku Sądu lub ugodzie sądowej, wskazania wymaga jednakże, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 13 maja 2014 r. sygn. akt SK 61/13, uznał za niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepis prawa w tej części, tj. w zakresie w jakim uprawnienie małżonka rozwiedzionego do uzyskania renty rodzinnej poza spełnieniem przesłanek określonych w art. 70 ust. 1 i ust. 2 ustawy emerytalnej oraz wymogu posiadania w dniu śmierci męża prawa do alimentów z jego strony uzależnia od tego, aby alimenty były ustalone wyrokiem lub ugodą sądową ( przepis prawa stracił moc tylko w tym zakresie).
