Scalanie gruntów przeprowadzane jest na podstawie ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 700). Scalenie dokonuje się w stosunku do gruntów położonych w jednej lub kilku wsiach. Przy czym należy tu zaznaczyć, iż ustawodawca wskazał, iż pojęcie wsi obejmuje również miasto.
Postępowanie scaleniowe może być wszczęte z urzędu przez starostę po uzyskania opinii rady sołeckiej, a także społeczno-zawodowych organizacji rolników działających na terenie wsi na obszarze, której znajdują się grunty podlegające scaleniu, w przypadku gdy:
1) powierzchnia gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przekracza 10% projektowanego obszaru scalenia, a grunty nie mogą być racjonalnie zagospodarowane bez scalenia;
2) ukształtowanie rozłogów gruntów na projektowanym obszarze scalenia wskutek działalności przemysłowej, przebiegu istniejących lub budowanych dróg publicznych, kolei, rurociągów naziemnych oraz zbiorników wodnych lub urządzeń melioracji wodnych zostało lub zostanie znacznie pogorszone;
3) o scalenie wystąpi z wnioskiem osoba, której grunty wymagają poprawienia rozłogu, a jednocześnie scalenie to nie pogorszy warunków gospodarowania innym uczestnikom postępowania;
4) o scalenie wystąpi inwestor, którego działalność spowodowała lub spowoduje skutki, o których mowa w pkt 2;
5) o scalenie wystąpi organ właściwy w zakresie ochrony przyrody, w przypadku gdy korzystanie z gruntów, na których ochronie podlegają zagrożone wyginięciem gatunki roślin i zwierząt, lub siedlisk przyrody stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone.
Ponadto postępowanie scaleniowe może być również wszczęte na wniosek:
1) większości właścicieli gospodarstw rolnych, które położone się na projektowanym obszarze scalenia;
2) właścicieli gruntów, których obszar przekracza powierzchnię projektowanego obszaru scalenia.
Jak wskazuje ustawodawca głównym celem postępowania scaleniowego jest tworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych, lasów i gruntów leśnych, racjonalne ukształtowanie rozłogów gruntów, dostosowanie granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu. Jednocześnie należy tu zaznaczyć, iż przez rozłogi gruntów rozumie się rozmieszczenie gruntów gospodarstwa rolnego w stosunku do gruntów zabudowanych.
Postanowienie starosty o wszczęciu postępowania scaleniowego powinno zawierać:
1) określenie granic i powierzchni obszaru scalenia;
2) wykaz uczestników scalenia;
3) przewidywany termin zakończenia prac scaleniowych.
Powyższe postanowienie podlega wywieszeniu na okres 14 dni w lokalach urzędów gmin, na których terenie są położone grunty objęte scaleniem, oraz na tablicach ogłoszeń we wsiach, których grunty tworzą obszar scalenia. Na postanowienie starosty przysługuje zażalenie, które można wnieść w terminie 7 dni od upływy terminu wskazanego wcześniej 14 dniowego terminu.
oprac.
Adwokat Łukasz Kret