Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim i edukacji prawnej stwarza możliwość skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego obywatelom, którzy nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Od 01.01.2019 r. osoba fizyczna (zwana dalej „osobą uprawnioną”) przed udzieleniem jej nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego składa pisemne oświadczenie (obejmujące imię, nazwisko, adres, numer PESEL osoby uprawnionej) opatrzone jej własnoręcznym podpisem, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Jest to oświadczenie osoby chcącej uzyskać nieodpłatną pomoc prawną lub nieodpłatną poradę obywatelską i to ona musi obiektywnie stwierdzić czy stać ją na odpłatną pomoc prawną czy nie. Tym samym, udając się po poradę do punktu nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (dalej „NPP” lub „NPO”) należy zabrać ze sobą dowód tożsamości, który zawiera numer PESEL. Wizytę w punkcie NPP lub NPO można zarezerwować telefonicznie lub za pomocą Internetu na stronie internetowej starostwa powiatowego, na terenie którego zlokalizowany jest dany punkt. Oświadczenia po zakończonym miesiącu zostają przekazane do właściwego Starosty.
Przygotowując się do wizyty w punkcie NPP lub NPO należy zastanowić się nad problemem, który osoba uprawniona chciałaby poruszyć w trakcie porady. W szczególności warto przygotować dokumenty związane ze sprawą, którą osoba uprawniona ma zamiar poruszyć. Można również przygotować listę pytań, aby mieć pewność, że w trakcie wizyty zapytano o wszystkie nurtujące nas zagadnienia. Warto zaznaczyć, że cytowana na wstępie ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim i edukacji prawnej wyłącza sporządzanie pism procesowych przez osoby udzielające pomocy prawnej i poradnictwa obywatelskiego w toczących się postępowaniach sądowych czy administracyjnych. Wyjątkiem jest sporządzenie wniosków o: zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Wyłączenie nie dotyczy sporządzania pism czy wniosków wszczynających postępowanie.
Dodatkowo po każdej skończonej poradzie osoba udzielająca pomocy prawnej lub porady obywatelskiej wypełnia kartę udzielonej pomocy, która również zostanie przekazana do właściwego Starosty. Karta jest anonimowa (nie zawiera danych osobowych osoby uprawnionej do pomocy) i obejmuje szereg informacji dot. osoby, której zostałam udzielona pomoc, w szczególności: wiek, wykształcenie, liczbę osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą uprawnioną, dochód netto na osobę w gospodarstwie domowym osoby uprawnionej. Tym samym warto przed wizytą w punkcie NPP lub NPO przygotować sobie te informacje, zwłaszcza dot. dochodu.
Zmiany w cytowanej wyżej ustawie ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim i edukacji prawnej rozszerzyły krąg osób, którym takiej pomocy można udzielić. Dlatego zachęcamy do korzystania z porad w punktach NPP i NPO.
Radca prawny Marta Wilkońska-Żuralska