Wysokość ustalonych przez sąd w wyroku lub na mocy ugody alimentów może ulec zmianie. Trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 135 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej krio): Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego – sąd orzekając o alimentach bierze pod uwagę te dwie kwestie łącznie.
Do obniżenia alimentów może dojść poprzez złożenie pozwu do sądu lub poprzez zawarcie ugody przed mediatorem. Warunkiem do tego aby skorzystać z pomocy mediatora w tej kwestii jest zgoda obydwu stron. Jeśli jej nie ma pozostaje wyłącznie droga sądowa.
Stosownie do art. 138 krio „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”. I to na podstawie tego przepisu możemy żądać zmiany nałożonego obowiązku alimentacyjnego.
Obniżenie alimentów przed sądem będzie możliwe gdy zostanie udowodnione, że możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów uległy pogorszeniu (np. konieczność długotrwałego leczenia wynikająca z wypadku lub choroby, niezawiniona utrata pracy lub istotne obniżenie wynagrodzenia, itd.) lub sytuacja finansowa osoby otrzymującej świadczenie alimentacyjne poprawiła się (podjęcie przez osobę uprawnioną pracy, uzyskanie stypendium naukowego, itd.). Zgodnie z orzecznictwem: „Przez zmianę stosunków rozumieć należy wszelkie modyfikacje w statusie ekonomicznym stron mające wpływ zarówno na zwiększenie, jak i na zmniejszenie, zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zwiększenie lub zmniejszenie zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.” (Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 27 listopada 2019 r. VI RCa 197/19). Należy przy tym pamiętać, że zmiana stosunków powinna mieć charakter istotny oraz trwały.
Każda sprawa jest inna i do każdej należy podchodzić indywidualnie. Katalog przyczyn uzasadniających żądanie obniżenia alimentów jest znacznie szerszy. Wskazane w pozwie okoliczności uzasadniające zmianę stosunków oceniać będzie sąd.
Pozew o obniżenie alimentów może wnieść osoba zobowiązana do płacenia alimentów. Pozew wraz z odpisem dla strony przeciwnej wysyłamy pocztą, listem poleconym lub składamy w biurze podawczym właściwego sądu rejonowego. W pozwie należy wskazać wysokość dotychczas płaconych alimentów oraz zaznaczyć czy obowiązek alimentacyjny wynika z orzeczenia sądu czy też z umowy zawartej z uprawnionym. Jednym z warunków formalnych takiego pozwu jest wskazanie wartość przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu sporu to w tym przypadku różnica między zasądzoną kwotą alimentów a żądaną przez powoda ich obniżką za okres 12 miesięcy. Opłata sądowa zależy od wartości przedmiotu sporu. Pozew o obniżenie alimentów musi także zawierać wskazanie powodów dla których żądanie obniżenia alimentów jest uzasadnione. Należy wskazać czy doszło do zmniejszenia możliwości zarobkowych zobowiązanego lub zmniejszenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego.
Sprawy o obniżenie alimentów mogą potrwać długo. Zatem zobowiązany przez cały czas trwania postępowania będzie musiał płacić alimenty w dotychczas ustalonej kwocie. Dlatego w składanym pozwie trzeba pamiętać o możliwości złożenia dodatkowego wniosku, tj. o zabezpieczenie roszczenia na czas trwania sprawy w sądzie. Jeżeli uprawdopodobnimy, że mamy rację, to sąd wyda postanowienie na mocy którego obniży wysokość zasądzonych wcześniej alimentów.
Dodatkowo warto wiedzieć, że można żądać przed sądem obniżenia alimentów z datą wsteczną i to nawet na kilka lat wstecz.
W pozwie trzeba wskazać dowody na poparcie naszych twierdzeń, np. zaświadczenie o aktualnych zarobkach, dokumentację medyczną. Warto także powołać kilku świadków, którzy będą w stanie potwierdzić okoliczności na które powołujemy się w pozwie. Należy pamiętać, że dla sądu będą liczyć się dowody dotyczące zmian jakie miały miejsce od wydania ostatniego wyroku. Sąd nie będzie zatem brał pod uwagę argumentów, które już raz oceniał podczas sprawy sądowej.
Jeśli poszukujesz dodatkowych informacji na temat obniżenia alimentów, skontaktuj się z najbliższym punktem nieodpłatnej pomocy prawnej bądź nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
