Kiedy jesteśmy w pełni sił zapracowani i nic nam nie dolega nie myślimy zupełnie o tym, że niekiedy nasza sytuacja rodzinna czy zdrowotna może ulec zmianie.
Pewnego dnia okazuje się jednak, że nasze zdrowie zaczyna szwankować, albo zdajemy sobie sprawę, że nasza kariera zawodowa dobiega końca i czas przygotować dokumenty na upragnioną i wyczekiwaną emeryturę. Jakże często w życiu okazuje się, że to co dla nas jest oczywiste w praktyce może być zupełnie inaczej odebrane i interpretowane przez ZUS bądź KRUS. Złożyliśmy wszelkie wymagane przepisami dokumenty i oczekujemy pozytywnego rozpatrzenia naszego problemu.
Zgodnie z przepisami administracyjnymi organ administracyjny którym jest zarówno ZUS jak i KRUS wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Trzydziestodniowy termin płynie od momentu wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Dzień, w którym nastąpi wyjaśnienie ostatniej okoliczności nie jest uwzględniany przy obliczaniu tego terminu.
Zasada ta obowiązuje w odniesieniu do pierwszej decyzji, każda kolejna decyzja jest rozpoznawana zgodnie z zasadami o załatwianiu spraw określonych w postępowaniu administracyjnym. Organ rentowy ma obowiązek załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Wydanie decyzji powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Pamiętajmy, że w przypadku spraw o zawiłym skomplikowanym charakterze powinniśmy otrzymać pisemną informację o przedłużeniu terminu na załatwienie sprawy.
No cóż otrzymujemy upragnioną, wyczekiwaną decyzję, w życiu bywa różnie zatem nie zawsze dokument ten spełnia nasze oczekiwania. Co w takiej sytuacji możemy uczynić?
Należy złożyć odwołanie od decyzji. Przede wszystkim pamiętajmy, że niezbędnym elementem każdej decyzji jest pouczenie o prawie i sposobie wniesienia odwołania. Zatem nie panikujmy treść dokumentu nie jest ostateczna, a więc najpierw spokojnie i wnikliwie zapoznajmy się z treścią decyzji oraz zawartym w niej pouczeniem.
Odwołanie od decyzji zawsze składamy za pośrednictwem organu rentowego ( ZUS, KRUS) z reguły na piśmie, ale dopuszczalna jest także forma ustnego zgłoszenia odwołania do protokołu.
Pamiętajmy, że składając odwołanie na piśmie należy nadać przesyłkę listem poleconym, tak aby zachować potwierdzenie złożenia naszego odwołania w terminie. Termin ten jest trzydziestodniowy. Także gdy oświadczenie składamy ustnie należy uzyskać na kopii dokumentu potwierdzenie przyjęcie naszego oświadczenia z pieczęcią i podpisem pracownika. Kopię trzeba przechowywać dla celów dowodowych. W odwołaniu zasadniczo należy przede wszystkim należy wyraźnie stwierdzić, że nie zgadzamy się z otrzymaną decyzją organu rentowego jest to podstawowy i niezbędny wymóg tego odwołania. Pamiętajmy, że decyzję taką należy też oznaczyć znakiem jaki nadawany jest przez organ rentowy, nadto wskazać z jakiego dnia decyzję zaskarżamy. Często bowiem zdarza się tak, że w jednej sprawie otrzymujemy kilka decyzji, wydanych tego samego dnia, bądź w dniach po sobie następujących. Istotnym jest w takiej sytuacji aby nasze pismo było precyzyjne tak, aby zarówno organ rentowy jak i Sąd, który rozpoznaje sprawę nie miał wątpliwości od jakiej decyzji składamy nasze odwołanie.
W piśmie zawierającym treść odwołania możemy zawrzeć dodatkowe wyjaśnienia, czy uzupełnić posiadaną dokumentację. Na tym etapie ważne jest również abyśmy wskazali, iż wnosimy o powołanie opinii biegłych specjalistów w naszej sprawie.
W sytuacji kiedy w piśmie zawarte zostanie nowe żądanie nierozpoznane przez organ rentowy Sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje do rozpoznania organowi rentowemu.
Zasadniczo właściwym do rozpoznania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych jest sąd okręgowy jednak dla pewnej kategorii spraw przewidziana została właściwość sądu rejonowego. Kategorie spraw ubezpieczeniowych w sądzie rejonowym to sprawy: o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, pogrzebowy, rodzinny oraz o dodatki do zasiłku rodzinnego; o świadczenie rehabilitacyjne; o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celnej; o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności; o świadczenie z tytułu funduszu alimentacyjnego.
Odwołanie możemy również złożyć jeśli w terminie 2 miesięcy organ rentowy nie wydał żadnej decyzji po złożeniu przez nas wniosku o świadczenie lub inne roszczenie. Po otrzymaniu naszego oświadczenia o tym, iż nie zgadzamy się z treścią decyzji organ rentowy może jeszcze zweryfikować swoją pierwotną decyzję i ją zmienić. Jeśli jednak tego nie uczyni niezwłocznie powinien przekazać sprawę do Sądu. Organ ma na to termin 30 dniowy. Stronie przysługuje prawo do wniesienia wniosku do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Jednakże czasami zdarza się tak, że również w sądzie orzeczenie, które otrzymujemy nie jest dla nas korzystne. Wtedy o wydaniu wyroku należy w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku złożyć wniosek o uzasadnienie, a następnie w ciągu 14 dni od otrzymania treści orzeczenia wraz z uzasadnieniem wywieść apelację. Pismo składamy za pośrednictwem Sądu, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji tj. za pośrednictwem Sądu Rejonowego kierowaną do Sądu Okręgowego i odpowiednio za pośrednictwem Sądu Okręgowego kierowaną do Sądu Apelacyjnego. Ewentualnie możemy też wnieść apelację w terminie 3 tygodni od dnia ogłoszenia wyroku, rezygnując ze składania wniosku o uzasadnienie wyroku.
Od wydanego przez sąd II instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Orzeczenia sądu apelacyjnego stają się prawomocne z upływem terminu przewidzianego na wniesienie skargi kasacyjnej. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia stronie skarżącej orzeczenia z uzasadnieniem. Skargę kasacyjną wnosi się przez pełnomocnika, będącego adwokatem lub radcą prawnym. Prawo wniesienia apelacji oraz skargi kasacyjnej przysługuje nie tylko skarżącemu, ale również ZUS. Jak z tego wynika procedura ta nie jest bardzo skomplikowana, należy tylko dokładnie czytać otrzymane dokumenty a także przestrzegać terminy.
Radca prawny Katarzyna Skarżyńska