Wypadek przy pracy może zdarzyć się każdemu z nas, niezależnie od rodzaju wykonywanej przez nas pracy. W takiej sytuacji państwo nie pozostawia nas jednak bez pomocy, a szczegóły reguluje ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwana również często ustawą wypadkową.
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, a także w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Okoliczności i przyczyny wypadku ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy w protokole powypadkowym.
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.
Ponadto z tytułu wypadku przy pracy pracownikowi przysługują następujące świadczenia z ubezpieczenia społecznego:
1) zasiłek chorobowy- dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy; zasiłek przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu; przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy; przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru;
2) świadczenie rehabilitacyjne- dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
3) zasiłek wyrównawczy- dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
4) jednorazowe odszkodowanie- dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy; za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie; oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji; wysokość- 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy ustala lekarz orzecznik lub komisja lekarska;
5) renta z tytułu niezdolności do pracy- dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy;
6) renta szkoleniowa- dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy;
7) dodatek pielęgnacyjny;
8) pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
W sytuacji, gdy szkody poniesione przez pracownika na skutek wypadku przy pracy nie zostaną w pełni zaspokojone odszkodowaniem z ustawy wypadkowej, wtedy otwiera się pracownikowi droga do dochodzenia od swojego pracodawcy roszczeń uzupełniających na podstawie przepisów prawa cywilnego. Obarczone jest to jednak dużym ryzykiem, albowiem pracownik będzie musiał wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a więc:
a) odpowiedzialność pracodawcy z tytułu czynu niedozwolonego- najczęściej będzie ona oparta na zasadzie winy; wtedy koniecznym jest wykazanie, że pracodawca nie dopełnił ciążących na nim obowiązków, głównie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
b) poniesioną szkodę w postaci uszczerbku na zdrowiu, oraz
c) związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zaistniałym wypadkiem a poniesioną szkodą.
W orzecznictwie podkreślenia się przy tym, iż cywilnoprawna odpowiedzialność pracodawcy za skutki wypadku przy pracy ma charakter uzupełniający. Oznacza to, że pracownik nie może dochodzić odszkodowania i renty na podstawie kodeksu cywilnego przed rozpoznaniem jego roszczeń o świadczenia przysługujące mu na podstawie ustawy wypadkowej. Jeżeli wbrew powyższemu to zrobi narazi się na przegranie sprawy, bowiem jego żądanie może zostać uznane za przedwczesne.
Jak wynika z niniejszego artykułu kwestia związana z roszczeniami, jakie mogą przysługiwać pracownikowi z tytułu wypadku przy pracy, jest zagadnieniem zawiłym. Dlatego ważnym jest, by przed podjęciem kroków w tym zakresie zasięgnąć porady prawnika, który dokona dokładnej analizy konkretnej sytuacji. Po więcej informacji w omówionym temacie zapraszamy do punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieopłatnego poradnictwa obywatelskiego.
